Aquaponics được triển khai tại nhiều địa phương, điển hình là Ban Chỉ huy Quân sự (CHQS) xã Long Phước, Aquaponics cho thấy khả năng ứng dụng cao, ngay cả tại các cơ sở với diện tích hạn chế. Mô hình kết hợp giữa nuôi trồng thủy sản và canh tác thủy canh, tạo ra một hệ thống tuần hoàn khép kín, nơi mà cá và rau cộng sinh trong cùng một môi trường. Cụ thể, cá tạo ra chất thải giàu dinh dưỡng, và thông qua vi khuẩn có lợi, chất thải này được chuyển hóa thành nguồn dinh dưỡng thiết yếu cho cây trồng. Cây trồng, ngược lại, đóng vai trò như một bộ lọc tự nhiên, giúp loại bỏ các chất độc hại, giữ nước sạch cho bể cá. Nhờ đó, Aquaponics không chỉ tiết kiệm nước mà còn loại bỏ nhu cầu sử dụng phân bón hóa học và thuốc trừ sâu, giúp mô hình trở nên thân thiện với môi trường.
Trồng rau trên mô hình Aquaponics
Ảnh: Internet
Tại Ban CHQS xã Long Phước, mô hình Aquaponics được triển khai với diện tích 30m², kinh phí đầu tư 95 triệu đồng. Hệ thống bao gồm một bể nuôi cá với dung tích 3m³ và các bể lọc vi sinh khác nhau, bên cạnh đó là các giàn trồng rau thủy canh, giàn rau hình trụ và giàn rau trên sỏi nung. Mô hình này không chỉ cung cấp nguồn thực phẩm như cá rô phi, cá trê và các loại rau xanh, mà còn tận dụng tối đa không gian sẵn có để tạo ra nguồn thực phẩm sạch, phục vụ nhu cầu hàng ngày của cán bộ chiến sĩ tại đơn vị.
Điểm nổi bật của Aquaponics là khả năng tiết kiệm tài nguyên và giảm thiểu tác động môi trường. So với mô hình canh tác truyền thống, Aquaponics giảm đáng kể lượng nước sử dụng nhờ cơ chế tuần hoàn khép kín. Bên cạnh đó, do chất dinh dưỡng cho cây được lấy trực tiếp từ chất thải của cá, không cần sử dụng phân bón hóa học, giúp đất đai không bị ô nhiễm. Điều này rất có ý nghĩa trong bối cảnh Việt Nam đang đối mặt với tình trạng thoái hóa đất và ô nhiễm nguồn nước do lạm dụng hóa chất trong nông nghiệp.
Trung tâm Khoa học và Công nghệ tỉnh Tây Ninh đã đóng vai trò chủ đạo trong việc hỗ trợ và chuyển giao công nghệ cho mô hình Aquaponics tại Long Phước. Các kỹ sư của trung tâm không chỉ thiết kế và lắp đặt hệ thống, mà còn hướng dẫn cán bộ, chiến sĩ tại Ban CHQS xã trong việc vận hành, bảo trì và xử lý các vấn đề kỹ thuật. Nhờ vào sự hướng dẫn này, cán bộ và chiến sĩ tại đơn vị đã dần nắm bắt và vận hành thành thạo mô hình, đảm bảo chất lượng rau và cá, đồng thời giúp giảm chi phí sinh hoạt tại đơn vị.
Hiệu quả của mô hình Aquaponics tại xã Long Phước là một minh chứng rõ ràng cho tiềm năng của mô hình này trong việc cải thiện an ninh lương thực tại các cơ sở quân sự, trường học và cộng đồng địa phương. Aquaponics không chỉ cung cấp nguồn thực phẩm an toàn, giàu dinh dưỡng mà còn mang lại lợi ích kinh tế nhờ tiết kiệm chi phí phân bón, thuốc trừ sâu và giảm lượng nước tiêu thụ. Mô hình này cũng tạo điều kiện cho các cơ sở tự chủ trong sản xuất, giảm phụ thuộc vào nguồn cung từ bên ngoài, đặc biệt là trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang ảnh hưởng lớn đến nông nghiệp truyền thống.
Với thành công ban đầu tại Long Phước, Trung tâm Khoa học và Công nghệ Tây Ninh đang phối hợp với các tổ chức như Tỉnh đoàn và Hội Nông dân để mở rộng mô hình Aquaponics đến các địa phương khác trong tỉnh. Những nỗ lực này nhằm thúc đẩy nhân rộng mô hình Aquaponics, không chỉ tại Tây Ninh mà còn tại các tỉnh thành khác trên cả nước, với hy vọng đưa Aquaponics trở thành một phần không thể thiếu của nông nghiệp bền vững ở Việt Nam.
Aquaponics không chỉ là một mô hình canh tác mới mà còn là biểu tượng cho tương lai của nông nghiệp bền vững, khi con người có thể kết hợp công nghệ và tự nhiên để tạo ra một hệ sinh thái sản xuất thân thiện với môi trường. Các cơ quan, tổ chức và cộng đồng địa phương, thông qua việc học hỏi và áp dụng Aquaponics, không chỉ góp phần bảo vệ môi trường mà còn nâng cao chất lượng sống và tạo thêm nhiều cơ hội kinh tế mới.
Trong tương lai, với những ưu điểm vượt trội về tính bền vững và khả năng thích ứng, Aquaponics có tiềm năng thay đổi cách chúng ta nhìn nhận về nông nghiệp và cách thức sản xuất thực phẩm. Các cơ quan chức năng và cộng đồng nông nghiệp nên tăng cường đầu tư vào nghiên cứu và phát triển mô hình này, để biến Aquaponics thành một giải pháp thực sự cho nông nghiệp hiện đại, giảm thiểu tác động môi trường và đảm bảo an ninh lương thực cho các thế hệ mai sau.
