Cách tiếp cận toàn diện để thể hiện độ hấp dẫn của Việt Nam giữ chân và thu hút thêm FDI 

Việt Nam – điểm sáng FDI giữa bối cảnh cạnh tranh gay gắt

Theo số liệu mới nhất, tính đến hết tháng 7/2025, tổng vốn đầu tư nước ngoài đăng ký vào Việt Nam đạt 24,09 tỷ USD, tăng 27,3% so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, vốn thực hiện đạt 13,6 tỷ USD, mức cao nhất của 7 tháng trong 5 năm qua. Những con số này cho thấy niềm tin ngày càng lớn của nhà đầu tư quốc tế vào môi trường đầu tư Việt Nam.

Thực tế, hai thập niên qua đã chứng kiến nhiều “cột mốc vàng” trong hành trình thu hút FDI. Samsung coi Việt Nam là “cứ điểm sản xuất toàn cầu”, với tổng vốn đầu tư vượt 20 tỷ USD, biến Bắc Ninh, Thái Nguyên thành trung tâm công nghệ cao. Intel đầu tư hơn 1,5 tỷ USD vào Khu công nghệ cao TP.HCM, vận hành nhà máy lắp ráp và kiểm định bán dẫn lớn nhất thế giới. LG, Canon, Panasonic mở rộng cơ sở sản xuất tại Hải Phòng, Bắc Giang, Hà Nội. Gần đây, Foxconn, Pegatron – những đối tác lớn của Apple – tăng tốc đầu tư tại Bắc Giang, Bắc Ninh, Đà Nẵng, tạo ra hàng chục nghìn việc làm. Song song, nhiều tập đoàn châu Âu như ABB, Bosch, LEGO đã chọn Việt Nam làm nơi đặt nhà máy hiện đại, thân thiện môi trường.

Ở lĩnh vực năng lượng, dòng vốn FDI vào điện gió, điện mặt trời tăng mạnh, góp phần đưa Việt Nam thành một trong những quốc gia phát triển năng lượng tái tạo nhanh nhất khu vực. Trong dịch vụ tài chính, bảo hiểm và thương mại điện tử, nhiều tập đoàn lớn như HSBC, Standard Chartered, Grab, Shopee cũng coi Việt Nam là thị trường trọng điểm. Đây là những minh chứng sinh động cho vị thế của Việt Nam trên bản đồ FDI toàn cầu.

Song, cơ hội lớn luôn đi kèm thách thức. Xu hướng bảo hộ thương mại, căng thẳng địa chính trị, chính sách thuế quan mới của Hoa Kỳ, biến động tài chính toàn cầu đều tạo ra những bất định khó lường. Thực tế, một số dự án quy mô lớn đã chậm tiến độ giải ngân do nhà đầu tư thận trọng hơn. Thêm vào đó, sự cạnh tranh trong khu vực ngày càng gay gắt: Indonesia, Thái Lan, Ấn Độ đều tung ra gói ưu đãi hấp dẫn nhằm hút FDI chất lượng cao. Câu hỏi đặt ra là: Việt Nam cần làm gì để giữ vững và gia tăng lợi thế cạnh tranh?

Cách tiếp cận toàn diện – ba trụ cột chiến lược

Để biến cơ hội thành sức mạnh bền vững, Việt Nam cần một cách tiếp cận toàn diện dựa trên ba trụ cột chính:

 Đột phá trong phát triển nguồn nhân lực.
Đã qua rồi thời kỳ chỉ dựa vào lợi thế lao động giá rẻ. Để giữ chân Samsung, Intel, và mời gọi thêm các “đại bàng công nghệ” như Apple, Nvidia, Tesla…, Việt Nam phải chủ động đào tạo lực lượng lao động chất lượng cao, có kỹ năng toàn cầu. Mô hình “Nhà nước – Nhà trường – Doanh nghiệp FDI” cần được triển khai thực chất, gắn kết doanh nghiệp với trường đại học và viện nghiên cứu, đồng thời khuyến khích các tập đoàn công nghệ tham gia xây dựng chương trình đào tạo, tài trợ phòng thí nghiệm, tiếp nhận sinh viên thực tập. Song song, Việt Nam cần chính sách để giữ chân và thu hút nhân tài công nghệ, tạo nguồn lực cho công nghiệp 4.0.

Hạ tầng đồng bộ, khu công nghiệp thế hệ mới.
Nhiều nhà đầu tư đánh giá hạ tầng vẫn là “điểm nghẽn” của Việt Nam. Muốn thu hút FDI chất lượng cao, Việt Nam phải phát triển các khu công nghiệp thông minh, tích hợp logistics, năng lượng sạch, dịch vụ tiện ích và khả năng kết nối toàn cầu. Thành công của LEGO khi chọn Bình Dương để xây dựng nhà máy trung hòa carbon trị giá 1 tỷ USD là minh chứng rõ ràng: nếu hạ tầng tốt, môi trường đầu tư minh bạch, Việt Nam hoàn toàn có thể đón những dự án “xanh – sạch – thông minh”.

Thể chế minh bạch và năng lực quản trị vượt trội.
Thể chế chính là “đòn bẩy niềm tin”. Để duy trì và mở rộng dòng vốn FDI, Việt Nam cần tiếp tục cải cách hành chính, loại bỏ chi phí không chính thức, nâng cao năng lực thẩm định dự án, đồng thời áp dụng quản trị môi trường chặt chẽ để ngăn ngừa nguy cơ “FDI bẩn”. Cùng với đó, chính sách ưu đãi phải hướng đến chọn lọc FDI: ưu tiên dự án có giá trị gia tăng cao, công nghệ tiên tiến, kết nối chuỗi cung ứng trong nước và gắn với phát triển bền vững.

Từ thu hút số lượng đến chọn lọc chất lượng

Việt Nam đã bước sang giai đoạn cần “chất” hơn là “lượng”. Bài học từ các dự án công nghệ cao như Samsung, Intel cho thấy: giá trị FDI không chỉ nằm ở quy mô vốn, mà còn ở mức độ lan tỏa, chuyển giao công nghệ, gắn kết với doanh nghiệp nội địa. Do đó, chính sách FDI cần chuyển trọng tâm từ ưu đãi thuế đơn thuần sang xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, nơi doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp Việt Nam cùng phát triển. Trong đó, chú trọng chọn lọc dòng vốn FDI xanh vào nông nghiệp để hiện thực hóa khát vọng trở thành trung tâm sản xuất nông sản chất lượng cao, vừa phục vụ nội địa, vừa chinh phục thị trường quốc tế.

80 năm trước, Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 đã mở ra kỷ nguyên độc lập dân tộc. Ngày nay, để tiếp nối khát vọng ấy, Việt Nam phải giành lấy “độc lập về kinh tế” trong bối cảnh toàn cầu hóa mới. Giữ chân và thu hút FDI chất lượng cao không đơn thuần là chuyện vốn đầu tư, mà còn là chìa khóa để nâng tầm vị thế quốc gia, thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đưa Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu “hùng cường, thịnh vượng, sánh vai cùng các cường quốc năm châu”.