Dấu hiệu cảnh báo đột quỵ
Các dấu hiệu cảnh báo đột quỵ đối với người đang hoạt động ngoài trời nắng là đột ngột mất ý thức, ngất; da nóng ran; kiểm tra nhiệt độ cơ thể có thể lên đến 40-41 độ C hoặc hơn; đổ nhiều mồ hôi; da ẩm ướt; yếu nửa người (liệt tay, chân, méo mặt...); không cử động được; không nói được hoặc khó nói; nói ngọng; không xác định được thời gian và không gian.
Trường hợp tiến triển từ nhẹ đến nặng của đột quỵ, đầu tiên người bệnh sẽ có triệu chứng kiệt sức do nắng nóng như ra mồ hôi quá nhiều, đau đầu, khó chịu, mặt đỏ, đỏ da toàn thân, có cảm giác nghẹt thở, thở nhanh và nông, có khi đau bụng và nôn ói, choáng váng hoặc ngất, mệt mỏi, chuột rút.
Sau đó thân nhiệt tăng kèm các triệu chứng như lú lẫn, mất thăng bằng, thở dốc, hơi thở yếu, choáng, ngất, chóng mặt, hoa mắt, mặt tái nhợt, mạch nhanh, chuột rút.
Cuối cùng người bệnh sẽ có các biểu hiện tổn thương thần kinh như li bì, giãy giụa, mê sảng, hôn mê, tử vong nếu không cấp cứu kịp.
Khi thân nhiệt quá cao làm suy tim, suy thận và tổn thương não. Bệnh nhân đột quỵ không được cấp cứu kịp thời sẽ nhanh chóng hôn mê trong vài phút, thậm chí tử vong.
Cách phòng chống đột quỵ
Theo GS.TS Nguyễn Gia Bình - Chủ tịch Hội Hồi sức cấp cứu và chống độc Việt Nam, việc cấp cứu ban đầu khi phát hiện người bị sốc nhiệt vô cùng quan trọng. Điều này quyết định việc có cứu sống được nạn nhân hay không. Có nhiều yếu tố dẫn đến nguy cơ sốc nhiệt. Trong đó nhóm có nguy cơ cao là người cao tuổi, trẻ em, phụ nữ có thai, người có bệnh nền và người lao động, hoạt động ngoài trời. Đặc biệt, đối với người vận động thể thao ngoài trời, lao động gắng sức dễ xảy ra tình trạng sốc nhiệt.
Thời gian cấp cứu nạn nhân sốc nhiệt tốt nhất là 30 phút đầu tiên, trong đó, nếu được hạ nhiệt, cấp cứu trong 15 phút đầu tiên sau khi xuất hiện triệu chứng sẽ có cơ hội cứu sống 100%. Trong 30 phút cơ hội cứu sống là 80%. Khi qua 30 phút đầu tiên, cơ hội cứu sống nạn nhân sẽ giảm rất nhanh, chỉ còn khoảng 40% ở phút 60 và sau hơn 1 tiếng chỉ còn 5-10%. Vì vậy, việc cấp cứu tại chỗ vô cùng cần thiết và cấp bách.
Để phòng bệnh đột quỵ, nhất là trong thời tiết nắng nóng gay gắt, các chuyên gia y tế khuyến cáo, người dân, đặc biệt là người trẻ nên thường xuyên tập luyện, vận động, kiểm soát cân nặng, từ bỏ thói quen hút thuốc, ăn uống không lành mạnh; tầm soát các yếu tố nguy cơ của đột quỵ: tim mạch, huyết áp, mỡ máu, tiểu đường….
Khi có một trong các biểu hiện của đột quỵ (giảm thị lực, yếu tay chân, nói ngọng/nói khó, đau đầu, chóng mặt…), người bệnh cần được đưa ngay đến các đơn vị điều trị đột quỵ để được chẩn đoán, điều trị kịp thời trong giai đoạn giờ vàng (từ 4 - 6 giờ).
Người dân hạn chế đi ra ngoài trời nắng trong những ngày nắng nóng, đặc biệt từ 12 đến 16 giờ. Những người đang ở trong phòng điều hòa nhiệt độ thấp không nên đi ra ngoài trời nắng đột ngột mà phải có một khoảng thời gian để cơ thể thích nghi với môi trường bên ngoài, bằng cách tăng nhiệt độ điều hòa trong phòng hoặc ngồi nghỉ trong bóng mát trước khi đi ra ngoài trời. Đồng thời, nên mặc quần áo sáng màu, thoáng mát, thấm mồ hôi; tăng cường ăn các loại rau xanh và hoa quả, đặc biệt cần uống tối thiếu 1,5 - 2 lít nước/ngày.
Những người phải làm việc trong thời tiết nắng nóng nên bố trí thời gian làm việc vào những lúc trời mát mẻ; hạn chế thời gian làm việc trong môi trường nhiệt độ cao; hạn chế tối đa diện tích tiếp xúc của ánh nắng lên cơ thể, đặc biệt là vùng vai gáy; không sử dụng các loại đồ uống có cồn, cần uống nước đều đặn suốt thời gian làm việc.
