Thành tựu nông lâm thủy sản hôm nay không chỉ là kết quả của sự nỗ lực kiên cường, mà còn minh chứng cho sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và hàng triệu nông dân cần cù, sáng tạo.
Nhiều mặt hàng nông lâm thủy sản xuất khẩu tăng trưởng cao. Ảnh: Internet.
Quá trính trở thành cường quốc xuất khẩu
Trong những năm đầu sau Cách mạng Tháng Tám 1945, Việt Nam đối mặt nạn đói, sản xuất nông nghiệp lạc hậu, năng suất thấp. Nhưng chỉ sau vài thập kỷ đổi mới, đất nước đã lật ngược tình thế. Năm 1989, Việt Nam xuất khẩu gạo lần đầu tiên; đến năm 1998, trở thành một trong những cường quốc xuất khẩu gạo toàn cầu. Ngày nay, hạt gạo Việt Nam không chỉ đảm bảo lương thực cho hơn 100 triệu dân, mà còn hiện diện ở hơn 150 quốc gia, khẳng định vị thế trên thị trường thế giới.
Không chỉ gạo, nhiều nông sản khác cũng đã vươn lên dẫn đầu: hồ tiêu, hạt điều đứng số 1 thế giới; cà phê đứng thứ 2; cao su, chè và thủy sản giữ vị trí trong nhóm xuất khẩu hàng đầu. Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt 62,5 tỷ USD, xuất siêu 17,9 tỷ USD; chỉ trong 7 tháng năm 2025, con số này đã đạt 39,68 tỷ USD, tăng 14,7% so với cùng kỳ năm trước. Những thành tựu ấy khẳng định nông nghiệp Việt Nam không chỉ tự nuôi sống mình, mà còn góp phần nuôi sống thế giới.
Thủy sản – Lâm nghiệp đến chuỗi giá trị toàn cầu
Thủy sản là một trong những mũi nhọn đưa Việt Nam trở thành “công xưởng cung ứng” cho thế giới. Cá tra, tôm sú, tôm thẻ chân trắng… không chỉ có mặt ở các siêu thị châu Âu, Mỹ, Nhật Bản mà còn chinh phục nhiều thị trường khó tính với tiêu chuẩn chất lượng nghiêm ngặt. Sự đầu tư vào công nghệ chế biến, bảo quản, cùng với các chứng nhận xanh – sạch đã đưa thủy sản Việt Nam trở thành thương hiệu toàn cầu, góp phần quan trọng nâng cao thu nhập cho hàng triệu nông dân và ngư dân.
Nếu như trong kháng chiến, lâm nghiệp chủ yếu phục vụ nhu cầu gỗ nguyên liệu, thì nay đã trở thành ngành kinh tế kỹ thuật quan trọng. Từ cuối thập niên 1980, Việt Nam chuyển hướng từ xuất khẩu gỗ thô sang sản phẩm chế biến sâu, tận dụng lợi thế rừng trồng và thu hút FDI. Nhờ đó, đến năm 2024, giá trị xuất khẩu gỗ và lâm sản đạt kỷ lục 17,35 tỷ USD, xuất siêu 14,6 tỷ USD, đóng góp khoảng 30% tổng giá trị xuất khẩu toàn ngành nông nghiệp.
Việt Nam hiện đứng thứ 5 thế giới, thứ 2 châu Á và lớn nhất Đông Nam Á về xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ. Các sản phẩm gỗ “Made in Vietnam” đã có mặt tại 170 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc, EU là những thị trường chủ lực. Đây là minh chứng rõ rệt cho sức cạnh tranh của chuỗi giá trị lâm sản Việt Nam trên thị trường toàn cầu.
Thách thức và yêu cầu đổi mới
Bên cạnh thành tựu, ngành nông lâm thủy sản cũng đối mặt không ít thách thức: biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh, cạnh tranh thương mại khốc liệt, yêu cầu ngày càng cao về chất lượng, nguồn gốc, trách nhiệm môi trường – xã hội. Nguy cơ gian lận thương mại, giả xuất xứ, cũng như những biến động địa chính trị, chính sách thuế quan của các nước lớn, là những bài toán khó buộc ngành phải ứng xử linh hoạt.
Để duy trì đà tăng trưởng và hướng đến mục tiêu 70 tỷ USD xuất khẩu năm 2025, ngành nông nghiệp và môi trường Việt Nam cần tiếp tục tái cơ cấu theo hướng nâng cao giá trị, đẩy mạnh chế biến sâu, ứng dụng khoa học công nghệ, mở rộng thị trường và xây dựng thương hiệu quốc gia bền vững.
Trong bối cảnh thế giới bước vào kỷ nguyên phát triển xanh, bền vững, Việt Nam đã xác định rõ định hướng xây dựng nền nông nghiệp sạch, hiện đại, hiệu quả, trách nhiệm với môi trường. Ngành lâm nghiệp đặt mục tiêu đến năm 2030 đạt giá trị xuất khẩu 23 – 25 tỷ USD; ngành thủy sản và nông sản tiếp tục nâng tầm chuỗi giá trị, hướng đến sản xuất hữu cơ, nông nghiệp thông minh, nông nghiệp 4.0.
Việt Nam đã và đang khẳng định vị thế là nhà cung ứng nông-lâm-thủy sản hàng đầu thế giới, không chỉ qua số lượng mà còn qua chất lượng và sự linh hoạt trước những biến động toàn cầu. Sự vươn mình ấy là biểu tượng cho khả năng thích ứng, sáng tạo và tinh thần đoàn kết của một quốc gia đang trên đà thăng tiến mạnh mẽ.
Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: “Nông dân giàu thì nước ta giàu, nông nghiệp thịnh thì nước ta thịnh” đã trở thành kim chỉ nam cho chiến lược phát triển. Ngày nay, tinh thần “Chủ động, linh hoạt, sáng tạo, bứt phá vươn lên” đang thôi thúc ngành nông nghiệp Việt Nam bước tiếp những chặng đường mới, khẳng định vai trò “nhà cung ứng hàng đầu thế giới” trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng.
V.X.B
