Theo Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Bình Định, năm 2023, tỉnh này đã xuất khẩu sản phẩm gỗ với kim ngạch gần 1 tỷ USD, sang hơn 100 quốc gia. Chỉ riêng nửa đầu năm 2024, kim ngạch xuất khẩu đã đạt 575 triệu USD, tăng 30% so với cùng kỳ năm 2023. Ngành chế biến gỗ hiện chiếm khoảng 60-65% tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh.
Bình Định hiện có gần 10.000 ha rừng trồng cây gỗ lớn, trong đó diện tích được cấp Chứng chỉ Quản lý rừng bền vững (FSC) đạt gần 15.000 ha, bao gồm hơn 7.600 ha rừng trồng gỗ lớn. Dự kiến đến năm 2025, tổng diện tích rừng trồng cây gỗ lớn của tỉnh sẽ đạt 10.000 ha và đến năm 2030, diện tích này sẽ tăng lên hơn 50.000 ha.
Bình Định đang đẩy mạnh phong trào trồng rừng gỗ lớn
Ông Phạm Anh Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định, cho biết tỉnh đã nỗ lực khuyến khích doanh nghiệp sử dụng nguồn nguyên liệu từ các khu rừng được chứng nhận FSC, đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường nghiêm ngặt của EU và Hoa Kỳ. Bình Định được coi là một trong bốn trung tâm chế biến gỗ lớn nhất Việt Nam, được mệnh danh là "thủ phủ ngành gỗ" của cả nước.
Thời điểm cuối năm thường là lúc các doanh nghiệp gỗ Bình Định tăng cường tìm kiếm và ký kết đơn hàng cho năm tiếp theo. Tuy nhiên, năm nay, các doanh nghiệp đang rơi vào trạng thái lo lắng do quy định chống mất rừng của EU, có hiệu lực từ tháng 12/2024. Trong khi đó, quy định về nguồn gốc gỗ ở Việt Nam vẫn còn thiếu rõ ràng.
Ông Trần Văn Phúc, Giám đốc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn Bình Định, cho biết EUDR yêu cầu các sản phẩm gỗ xuất khẩu phải đảm bảo không gây mất rừng và có nguồn cung hợp pháp. Các doanh nghiệp phải cung cấp thông tin về vị trí địa lý của vùng trồng rừng và chứng minh rằng hoạt động sản xuất không làm mất rừng từ sau ngày 31/12/2020. Mặc dù các vùng rừng sản xuất của tỉnh được trồng từ trước năm 2020 và ít có nguy cơ bị xếp vào nhóm rủi ro, nhưng việc chứng minh hợp pháp vẫn gặp nhiều khó khăn do thiếu bằng chứng pháp lý.
Nhiều doanh nghiệp trong ngành gỗ Bình Định đang đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan. Mặc dù có những đơn hàng kéo dài đến quý II/2025, nhưng họ vẫn không khỏi lo lắng về việc tuân thủ các yêu cầu mới. Đại diện Công ty TNHH Hoàng Hưng, một đơn vị chuyên xuất khẩu đồ gỗ nội thất sang các thị trường lớn như EU và châu Mỹ, cho biết họ đang trong trạng thái chờ đợi quyết định của Nghị viện EU về việc giãn thời gian áp dụng quy định này.
Ông Lê Minh Thiện, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Bình Định, bày tỏ lo ngại rằng nếu đến ngày 31/12/2024 các doanh nghiệp không cung cấp đầy đủ hồ sơ theo yêu cầu của EUDR, nguy cơ không xuất được hàng sang EU là rất lớn. Hiện có hơn 350 doanh nghiệp và cơ sở chế biến gỗ tại Bình Định, trong đó hơn 50% xuất khẩu sang thị trường châu Âu.
Trước tình hình này, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bình Định đã tham mưu UBND tỉnh triển khai các giải pháp nhằm thích ứng với quy định EUDR. Một trong những ưu tiên là xây dựng cơ sở dữ liệu và bản đồ số về hiện trạng rừng, đảm bảo kiểm soát và truy xuất nguồn gốc gỗ. Đồng thời, việc giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan đến đất trồng rừng cũng được coi là nhiệm vụ cấp bách trong thời gian tới.
Ông Trần Văn Phúc khẳng định rằng, các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp nhằm đáp ứng quy định của EU sẽ tiếp tục được đẩy mạnh, giúp ngành gỗ Bình Định vượt qua thách thức và duy trì đà tăng trưởng bền vững.
