Viện Khoa học kỹ thuật Nông lâm nghiệp Tây Nguyên (WASI) đã và đang đóng vai trò tiên phong trong việc nghiên cứu, chọn tạo ra những giống cà phê năng suất vượt trội, chất lượng cao, không chỉ giúp nông dân giải bài toán mùa vụ mà còn đưa hạt cà phê Việt vươn tầm quốc tế.
WASI góp phần nâng tầm hạt cà phê Việt
Hành trình của những giống cà phê “vàng”
Theo TS Phan Việt Hà, Phó Viện trưởng phụ trách WASI, Viện đã công nhận 9 dòng vô tính giống cà phê vối gồm TR4, TR5, TR6, TR7, TR8, TR9, TR11, TR12, TR13. Các giống này đều có đặc điểm chung là năng suất cao (4,5 - 7 tấn/ha), kháng bệnh gỉ sắt tốt và tỷ lệ hạt loại R1 chiếm từ 70 - 90%.
Đặc biệt, giống hạt lai TRS1, được tạo ra từ 4 dòng vô tính TR4, TR9, TR11, TR12, đã trở nên phổ biến nhờ khả năng nhân giống bằng hạt, giúp nông dân dễ dàng tự ươm. TRS1 mang lại năng suất trung bình 4 - 5 tấn/ha, thậm chí 6 tấn/ha nếu thâm canh tốt.
Ngoài ra, hai giống TR14 và TR15 nổi bật với đặc tính chín muộn (sau Tết Nguyên Đán), chịu hạn tốt, giúp tiết kiệm nước tưới và mang lại chất lượng vượt trội. Giống cà phê vối xanh lùn, được công nhận lưu hành đặc cách năm 2021, lại đáp ứng xu hướng sản xuất cà phê đặc sản với chất lượng tuyệt hảo.
Giải pháp đa tác động cho ngành cà phê
Các giống cà phê do WASI nghiên cứu không chỉ đơn thuần là tăng năng suất, mà còn là giải pháp toàn diện cho nhiều vấn đề:
(1) Giải quyết bài toán thiếu lao động: TS Phan Việt Hà nhấn mạnh, việc bố trí cơ cấu giống chín sớm, chín trung bình và chín muộn sẽ giúp nông dân rải vụ thu hoạch, giảm áp lực thiếu hụt lao động trong mùa cao điểm. Đây là một giải pháp thiết thực, mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt.
(2) Nâng cao chất lượng, tăng sức cạnh tranh: Các giống cà phê của WASI được đánh giá cao về chất lượng, là “nguyên liệu vàng” giúp cà phê Việt đạt nhiều giải thưởng trong và ngoài nước, khẳng định vị thế trên thị trường cà phê đặc sản thế giới.
(3) Thích ứng biến đổi khí hậu: Các giống chịu hạn như TR14, TR15 là minh chứng cho nỗ lực của WASI trong việc chọn tạo giống phù hợp với điều kiện khí hậu ngày càng khắc nghiệt, giúp nông dân giảm thiểu rủi ro và tiết kiệm tài nguyên.
Nhờ những đóng góp của WASI, năng suất cà phê ở Tây Nguyên đã tăng từ 2,2 tấn nhân/ha (năm 2021) lên xấp xỉ 3 tấn nhân/ha chỉ trong vòng 4 năm. Đây là một nỗ lực phi thường, cho thấy vai trò không thể thiếu của khoa học công nghệ trong việc định hình và phát triển bền vững ngành cà phê Việt Nam. Với nền tảng vững chắc từ các giống cây trồng chất lượng cao, hạt cà phê Việt hoàn toàn có thể tự tin vươn xa, chinh phục những thị trường khó tính nhất.
