Gia Lâm vốn được biết đến với cảnh quan thiên nhiên hữu tình, nền văn hóa đặc sắc và vùng đất trù phú. Tuy nhiên, những năm gần đây, đô thị hóa và công nghiệp hóa đã diễn ra mạnh mẽ, dẫn đến nhiều vấn đề môi trường ngày càng nghiêm trọng. Lượng phương tiện giao thông tăng lên đáng kể, góp phần làm gia tăng khí nhà kính và ô nhiễm không khí. Điều này ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người dân và cản trở sự phát triển bền vững của vùng. Việc xả thải công nghiệp và sinh hoạt chưa được quản lý đúng mức, dẫn đến ô nhiễm nguồn nước và suy giảm chất lượng nước sông, ao hồ, làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới đời sống sinh hoạt và sản xuất của người dân.
Bên cạnh đó, sự gia tăng về lượng rác thải từ các hoạt động sản xuất và sinh hoạt hàng ngày cũng là một thách thức lớn đối với môi trường Gia Lâm. Việc xử lý rác thải chưa được hiệu quả, gây nên ô nhiễm và ô nhiễm môi trường đất. Cùng với sự phát triển đô thị, các khu vực xanh, công viên, vườn hoa giảm đi đáng kể, ảnh hưởng tới sinh thái và chất lượng không khí của khu vực.
Mặt khác, trong thời gian qua UBND các xã đã đầu tư nâng cấp nhiều tuyến đường giao thông, kết hợp cải tạo hệ thống thoát nước; nâng cao chất lượng hoạt động của đội vệ sinh môi trường..., nhưng vẫn xảy ra tình trạng rác thải sinh hoạt để bừa bãi, nước thải lênh láng, gây nhếch nhác đường làng, ngõ xóm.
Để khắc phục hạn chế này, UBND các xã đã vận động các hộ chăn nuôi trên địa bàn ký cam kết và có biện pháp khắc phục cụ thể. UBND huyện Gia Lâm hỗ trợ các trang trại chăn nuôi trên địa bàn đầu tư xây dựng bể bioga, nuôi giun quế, sử dụng đệm lót sinh học để xử lý ô nhiễm. Không chỉ ô nhiễm môi trường trong chăn nuôi, tình trạng ô nhiễm môi trường sống trong khu vực dân cư cũng ảnh hưởng đến chất lượng sống của người dân.
Đáng lưu ý, UBND các xã đã phát động thi đua nâng cao chất lượng môi trường, nhằm huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị và nhân dân cùng chung tay bảo vệ môi trường. Mục tiêu phấn đấu tất cả các hộ dân đổ rác đúng giờ, đúng nơi quy định; các hộ dân có hố ga lắng trước khi thải vào hệ thống thoát nước. Ngoài ra, các đoàn thể như Hội Liên hiệp Phụ nữ, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh sẽ trồng, chăm sóc hoa tại một số tuyến đường.
Thời gian qua, huyện Gia Lâm đã tập trung đầu tư, cải tạo hệ thống hạ tầng giao thông nông thôn, giao thông nội đồng, kênh mương thủy lợi, đáp ứng nhu cầu sản xuất của người dân. Huyện đã rà soát, điều chỉnh quy hoạch vùng sản xuất, gắn với chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi gần 600 ha đất, hình thành nhiều vùng sản xuất hàng hóa tập trung, có giá trị kinh tế cao, như vùng trồng rau an toàn ở xã Văn Đức, Yên Viên, vùng trồng chuối, cam ở xã Kiêu Kỵ, Kim Sơn, chăn nuôi bò sữa ở xã Phù Đổng.
Triển khai hiệu quả đề án phát triển vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa theo vùng sản xuất chuyên canh và tăng cường kết nối cung cầu, tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất phát triển. Kiểm soát chặt chẽ công tác phòng, chống dịch bệnh cho đàn gia súc, gia cầm, phát triển mô hình kinh tế trang trại, gắn với xử lý ô nhiễm môi trường tập trung tại các xã Phù Đổng, Trung Mầu, Đặng Xá, Lệ Chi… Nhờ đó, mặc dù diện tích đất sản xuất nông nghiệp giảm do phát triển các dự án khu đô thị, nhưng giá trị sản xuất lĩnh vực trồng trọt vẫn tăng hơn 1%, đạt gần 280 tỷ đồng trong bảy tháng đầu năm.
Tuy nhiên, không dừng lại ở đó, huyện Gia Lâm xác định phải tiếp tục duy trì, nâng cao chất lượng các tiêu chí, phấn đấu xây dựng xã NTM kiểu mẫu. UBND huyện đã tiến hành đánh giá cụ thể, chi tiết lại toàn bộ các tiêu chí ở 20 xã theo hướng dẫn mới nhất của Sở NN&PTNT. Kết quả có 17 tiêu chí trong tổng số 19 tiêu chí ở 20 xã đều đạt chuẩn. Tiêu chí y tế, trong đó còn nội dung tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng thể thấp còi ở bốn xã Đình Xuyên, Dương Hà, Dương Quang và Ninh Hiệp cao hơn quy định, cho nên chỉ cơ bản đạt.
Về tiêu chí môi trường, mặc dù tỷ lệ hộ dân của huyện sử dụng nước sạch hơn 66%, đạt quy định, nhưng huyện cũng cho rằng tiêu chí này mới chỉ cơ bản đạt, do tỷ lệ người dân ở ba xã Ninh Hiệp, Phù Đổng, Kim Lan sử dụng nước sạch còn thấp và bốn xã chưa có nguồn cung cấp nước sạch. Đối với tiêu chí huyện NTM, Gia Lâm đạt 97,7 điểm, vượt so với quy định 95 điểm.
Đến nay, công tác tuyên truyền bảo vệ môi trường trên địa bàn huyện Gia Lâm đã có nhiều tiến bộ, không dừng lại ở việc tổ chức hội nghị mà đã nâng lên dưới dạng bài viết, hoạt động, cuộc thi... Cụ thể, toàn huyện đã tổ chức 179 hội nghị và 9 mô hình tuyên truyền về phương án nâng cao chất lượng vệ sinh môi trường khu dân cư với 10.920 lượt người tham gia. Trong đó, UBND huyện tổ chức 6 hội nghị; 22/22 xã, thị trấn tổ chức 168 hội nghị, 9 mô hình tuyên truyền; Ban trị sự Phật giáo huyện tổ chức 5 hội nghị phổ biến giáo dục pháp luật “Tuyên truyền thực hiện tang văn minh tiến bộ và nâng cao chất lượng công tác vệ sinh môi trường trên địa bàn, ứng phó biến đổi khí hậu” tại các xã.
Bên cạnh đó, các hình thức tuyên truyền như tổ chức cuộc thi, hội thi, dã ngoại đã đem đến một khí thế sôi nổi trong công tác này, đã có 412 bài viết điểm tin về kết quả công tác vệ sinh môi trường được phát thanh trên hệ thống truyền thanh của các xã, thị trấn. Huyện cũng đã tổ chức hội thi “Trưởng thôn thân thiện”, trong đó lồng ghép tiểu phẩm dự thi về vệ sinh môi trường bằng hình thức sân khấu hóa; hội thi “Phụ nữ chung tay bảo vệ môi trường” trên địa bàn cụm Bắc Đuống…
Ngoài ra, huyện còn tổ chức phát động điểm tổng vệ sinh môi trường và phòng chống dịch bệnh tại trường Tiểu học Kim Lan, Trung học cơ sở Phù Đổng; tổ chức cuộc thi vẽ tranh “Môi trường quanh em” trên địa bàn thị trấn Trâu Quỳ với 384 bức tranh tham dự và 39 giải thưởng đã được trao; tổ chức học tập ngoại khóa cho học sinh các trường tiểu học và trung học cơ sở trên địa bàn huyện, lồng ghép nội dung môi trường trong môn học giáo dục công dân; phát động 2 chiến dịch và 32 hội thi tìm hiểu về môi trường...
Nhờ sự vào cuộc tích cực của cả hệ thống chính trị, trong năm qua, công tác thu gom rác thải trên địa bàn huyện Gia Lâm đã có nhiều chuyển biến. 100% các xã, thị trấn đã thực hiện ra quân tổng vệ sinh đường làng, ngõ xóm, thực hiện “Ngày chủ nhật xanh” và triển khai ký cam kết đến từng hộ dân. 100% các xã, thị trấn đã tổ chức lấy ý kiến Nhân dân và phê duyệt, ban hành quy chế về bảo vệ môi trường, tổ chức vệ sinh môi trường đến từng thôn…
100% số hộ gia đình đã ký cam kết đổ rác thải đúng giờ, đúng nơi quy định… Duy trì tốt việc thu gom rác thải sinh hoạt trên địa bàn 13 xã, thị trấn. Huyện cũng đã thực hiện xong 6/8 điểm tập kết rác thải hợp vệ sinh tại 6 xã. Thực hiện cơ giới hóa thu gom rác thải sinh hoạt tại 1.313 tuyến đường, ngõ xóm. UBND xã Dương Xá đã đầu tư 465 thùng đựng rác đặt tại các điểm công cộng như nhà văn hóa thôn, đình làng, chợ dân sinh.
Thực hiện kế hoạch kè cứng hóa, tách nước thải khu dân cư đối với 16 ao hồ, đến nay toàn huyện Gia Lâm đã thực hiện được 24 ao hồ trên địa bàn 8 xã với tổng kinh phí hơn 49,6 tỷ đồng, trong đó 7 ao hồ sử dụng nguồn vốn xã hội hóa 100%, 17 ao hồ sử dụng ngân sách huyện, nâng tổng số ao hồ được kè cứng hóa trên địa bàn huyện lên 36 ao hồ.
Bên cạnh đó, 22/22 xã, thị trấn thực hiện rà soát hố lắng tại các hộ gia đình với 41.297/68.506 hộ đã có hố lắng, đạt 60,28%; chỉ riêng 6 tháng đầu năm 2019 đã có 6.018 hộ gia đình đã xây dựng hố lắng.
Không chỉ làm sạch môi trường, Gia Lâm còn chú trọng xây dựng cảnh quan sáng - xanh – sạch – đẹp. Đến nay, đã có 10.067 cây xanh được trồng mới tại các xã, thị trấn; 474 đoạn đường được các hội, đoàn thể đăng ký thực hiện tự quản về môi trường; 47 đoạn đường kiểu mẫu đã được 22 xã, thị trấn đăng ký với tổng chiều dài 26.347m đã được tổ chức đánh giá. Bên cạnh đó, 23/23 trường trung học cơ sở đăng ký thực hiện tuyến đường đến trường xanh - sạch - đẹp với chiều dài 7.590m được tổng vệ sinh hàng tuần.
Toàn huyện đã thực hiện mới 123 đoạn đường nở hoa với tổng chiều dài khoảng 33.956m; 732 chậu hoa, 27 vườn hoa, sân chơi được thực hiện mới và duy trì chăm sóc. Đoàn thanh niên huyện hướng dẫn triển khai và thực hiện 13 đoạn đường bích họa với tổng diện tích tranh tường khoảng 1.897m2, 72 tủ điện bích họa tại 13 xã, thị trấn và thực hiện chăm sóc cây xanh, duy trì vệ sinh môi trường 47 tuyến đường với tổng chiều dài khoảng 22.332m, 2.312 cây xanh trên địa bàn 22 xã, thị trấn...
Với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, huyện Gia Lâm đã và đang tạo ra phong trào bảo vệ môi trường bền vững, góp phần làm đẹp cảnh quan, cải thiện đời sống Nhân dân, sớm đưa huyện trở thành đơn vị hành chính cấp quận.
Để công tác vệ sinh môi trường trên địa bàn huyện tiếp tục được duy trì, nâng cao chất lượng, đáp ứng tiêu chí lên quận trong thời gian tới, UBND huyện Gia Lâm tiếp tục tập trung chú trọng nâng cao tiêu chí môi trường ở Gia Lâm là yêu cầu thiết yếu để đảm bảo sự bền vững của vùng đất này. Bằng việc thực hiện các biện pháp như xây dựng hạ tầng xanh, quản lý rác thải hiệu quả, sử dụng năng lượng tái tạo, và tăng cường ý thức cộng đồng, chúng ta có thể bảo vệ môi trường Gia Lâm và tạo ra một môi trường sống tốt đẹp cho cư dân địa phương.
