Sự kiện "Hoạt động nấu và chụp ảnh một số món ăn truyền thống" do Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Hệ thống Nông nghiệp tổ chức từ ngày 15-21/9/2025 trong khuôn khổ dự án “Cải thiện Chất lượng Cơ sở dữ liệu Thành phần Thực phẩm Việt Nam” đã mở ra một hướng đi mới, giải quyết bài toán nâng cao chất lượng cơ sở dữ liệu dinh dưỡng, một bước tiến quan trọng cho sức khỏe cộng đồng và ngành nông nghiệp.
Trong nhiều năm qua, việc xây dựng cơ sở dữ liệu về thành phần dinh dưỡng của thực phẩm luôn là một thách thức lớn. Dữ liệu không đầy đủ, không cập nhật hoặc thiếu tính chính xác đã gây khó khăn cho các nhà khoa học, chuyên gia dinh dưỡng và thậm chí là người tiêu dùng trong việc tính toán và xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh. Đặc biệt với các món ăn truyền thống, việc xác định chính xác thành phần và hàm lượng dinh dưỡng là vô cùng phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa nhiều bên.
Dự án do Chính phủ Hàn Quốc tài trợ, thông qua Cục Quản lý Phát triển Nông thôn (RDA) và Mạng lưới Sáng kiến Hợp tác Nông nghiệp và Lương thực Châu Á (AFACI) đã đưa ra một cách tiếp cận đột phá.
PGS.TS. Trần Minh Tiến, Phó Giám đốc Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam (VAAS) đã khẳng định: “Dự án không chỉ là một hoạt động trao đổi văn hóa, mà còn là nền móng quan trọng để xây dựng một cơ sở dữ liệu đáng tin cậy. Dữ liệu này sẽ là công cụ hữu ích cho việc hoạch định chính sách về an ninh lương thực và dinh dưỡng quốc gia.”
Thay vì chỉ thu thập thông tin qua các bảng khảo sát, dự án đã tổ chức một hoạt động thực tế, nơi 40 món ăn của 4 quốc gia được chế biến và ghi lại tỉ mỉ từng công đoạn.
Các đầu bếp từ Mông Cổ, Campuchia, Kyrgyzstan và Việt Nam đã mang đến những món ăn đặc trưng nhất của quốc gia mình. Cụ thể, nhà hàng Quả Trám tại số 21 Phùng Hưng, Hà Nội, là đơn vị đại diện cho Việt Nam để thực hiện 10 món ăn tiêu biểu như: Bánh chưng, Bánh cuốn, Bánh mỳ xá xíu, Bún riêu cua, Bún bò huế, Phở bò, Cơm tấm, Nem rán, Bún chả, Bánh xèo.
Không chỉ là “Bún bò Huế” hay “Phở bò” của Việt Nam, mà còn có “Bún Khmer tươi” của Campuchia, “Plov - Cơm thập cẩm” của Kyrgyzstan, hay “Khorkhog dạ dày” của Mông Cổ. Mỗi món ăn đều được chụp ảnh ở ba giai đoạn: sơ chế, chế biến và thành phẩm. Những hình ảnh này không chỉ mang giá trị thẩm mỹ, mà còn là dữ liệu trực quan phục vụ cho việc phân tích và chuẩn hóa.
Theo PGS.TS. Đào Thế Anh, Chủ tịch Hội Khoa học Phát triển Nông thôn Việt Nam, người đã tham dự sự kiện, nhấn mạnh: “Đây là một việc làm hết sức quan trọng. Chúng ta có thể biết được giá trị dinh dưỡng của từng món ăn, từ đó làm căn cứ để xây dựng các chương trình dinh dưỡng học đường hay bệnh viện. Đồng thời, đây cũng là cách chúng ta đưa các sản phẩm nông nghiệp địa phương trở thành một phần của chuỗi giá trị, nâng cao vị thế của nông sản trên thị trường.”
Việc có một cơ sở dữ liệu thành phần thực phẩm đầy đủ và chính xác sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực:
(1) Hỗ trợ dinh dưỡng: Chuyên gia y tế và dinh dưỡng có thể sử dụng dữ liệu này để tư vấn chế độ ăn uống phù hợp cho từng cá nhân, đặc biệt với các đối tượng có nhu cầu dinh dưỡng đặc biệt.
(2) Nâng tầm nông sản: Khi giá trị dinh dưỡng của từng thành phần trong món ăn được minh bạch, nông sản Việt Nam sẽ có cơ hội được đánh giá đúng mức và nâng cao giá trị trên thị trường.
(3) Bảo tồn và phát huy văn hóa: Việc "số hóa" các món ăn truyền thống giúp lưu giữ và quảng bá văn hóa ẩm thực của các quốc gia, là nguồn tài nguyên quý giá cho các thế hệ sau.
TS. Trịnh Văn Tuấn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Hệ thống Nông nghiệp thay mặt BTC tặng quà lưu niệm cho các đội bạn.
Sự kiện đã khép lại thành công với 40 món ăn được chụp ảnh và ghi chép chi tiết. Đây không chỉ là một dự án khoa học, mà còn là cầu nối văn hóa, nơi tinh hoa ẩm thực được hội tụ và "số hóa" để phục vụ cho mục tiêu cao cả hơn: cải thiện chất lượng cuộc sống và sức khỏe con người.
