Xuất khẩu nông lâm thuỷ sản năm 2024 lập kỷ lục 62,5 tỷ USD. Ảnh: Internet.
Từ nạn đói đến “cường quốc gạo”
Năm 1945, hơn 2 triệu đồng bào chết đói đã phơi bày thực trạng một nền nông nghiệp lạc hậu. Sau Cách mạng Tháng Tám, nông nghiệp Việt Nam gánh trên vai nhiệm vụ sống còn: Cứu đói cho dân và bảo đảm lương thực cho kháng chiến. Giai đoạn 1976–1980, sản lượng lúa cả nước chỉ đạt trung bình 13–14 triệu tấn/năm, có năm sụt giảm còn chưa đầy 10 triệu tấn, buộc chúng ta phải nhập khẩu lương thực.
Thế nhưng, nhờ Đổi mới với những quyết sách mang tính đột phá như Chỉ thị 100 và Nghị quyết 10 “khoán trong nông nghiệp”, chỉ sau một thập kỷ, sản lượng lương thực đã tăng gấp đôi, đạt hơn 35 triệu tấn vào năm 2000. Đến năm 2024, Việt Nam xuất khẩu kỷ lục 9,18 triệu tấn gạo, trị giá 5,75 tỷ USD, chiếm gần 15% thị phần toàn cầu, vững vàng trong nhóm 3 quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới. Từ một đất nước từng đói nghèo, nay Việt Nam được nhắc đến như một “cường quốc gạo” truyền cảm hứng cho nhiều quốc gia.
Nông nghiệp - động lực giảm nghèo và phát triển bền vững
Song hành với thành tích xuất khẩu, nông nghiệp đã góp phần trực tiếp cải thiện đời sống người dân. Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn năm 2024 đạt 5,4 triệu đồng/tháng, tăng hơn 5 lần so với năm 2008. Tỷ lệ hộ nghèo giảm từ hơn 70% đầu thập niên 1980 xuống còn 1,93% cuối năm 2024 – một thành tựu được Ngân hàng Thế giới đánh giá là “hình mẫu” toàn cầu. So với nhiều quốc gia đang phát triển khác, tốc độ giảm nghèo của Việt Nam vượt trội, minh chứng sức mạnh từ sự chuyển mình của nông nghiệp.
Nông nghiệp cũng trở thành trụ đỡ trong quá trình CNH, HĐH đất nước những giai đoạn khó khăn: Từ khủng hoảng lương thực, dịch bệnh toàn cầu, đến biến đổi khí hậu. Ngành này hiện bảo đảm sinh kế cho hơn 60% dân số nông thôn, chiếm gần 30% lực lượng lao động và đóng góp khoảng 12% GDP. Năm 2024 ghi dấu ấn đặc biệt đối với xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam, với kim ngạch kỷ lục 62,5 tỷ USD, tăng 18,7% so với năm 2023. Đây là mức tăng trưởng cao nhất trong vòng hai thập niên qua. Các mặt hàng nông sản chính như gạo, cà phê, rau quả, gỗ, hạt điều, thủy sản đều ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng, tiếp cận thị trường 196 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Truyền cảm hứng hợp tác và khát vọng lan toả
Sự phát triển của nông nghiệp Việt Nam không chỉ mang ý nghĩa trong nước mà còn tạo dấu ấn quốc tế. Hội nghị toàn cầu lần thứ 4 về Hệ thống lương thực thực phẩm bền vững (SFS) diễn ra tại Hà Nội là minh chứng cho vai trò ngày càng quan trọng của Việt Nam trong việc thúc đẩy an ninh lương thực toàn cầu. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định: bảo đảm an ninh lương thực là điều kiện tiên quyết để bảo đảm an ninh con người, cũng là trách nhiệm chung của toàn cầu.
Việt Nam đã và đang chia sẻ kinh nghiệm với nhiều nước, từ Cuba đến các quốc gia châu Phi, trong phát triển lúa gạo, thủy sản, OCOP… Diễn đàn quốc tế “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) tại Hà Nội năm 2025 với sự tham gia của 17 quốc gia châu Á và châu Phi đã mở ra một hướng hợp tác mới, đưa Việt Nam trở thành “điểm đến tri thức” trong phát triển nông nghiệp gắn với giá trị bản địa và hội nhập toàn cầu.
Từ nạn đói năm 1945 đến thành quả hôm nay, hành trình phát triển nông nghiệp Việt Nam chính là minh chứng sinh động cho sức mạnh của Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 – những mốc son khai mở con đường độc lập, tự chủ và khát vọng vươn lên của dân tộc.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, khủng hoảng lương thực và bất ổn toàn cầu, khát vọng phát triển nông nghiệp Việt Nam mang thông điệp thời đại: phát triển nông nghiệp xanh, sinh thái, bền vững, không để ai bị bỏ lại phía sau. Đây cũng là cách Việt Nam đóng góp vào hòa bình, công bằng và phát triển thịnh vượng của nhân loại.
Tám mươi năm sau ngày độc lập, nhìn lại từ hạt lúa nuôi sống dân tộc đến hạt gạo góp phần bảo đảm an ninh lương thực toàn cầu, chúng ta càng thêm tin tưởng: Con đường mà Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 mở ra là con đường đúng đắn. Nông nghiệp – từ truyền thống đến hiện đại – tiếp tục là bệ phóng cho khát vọng Việt Nam hùng cường, sánh vai cùng bạn bè năm châu, góp phần dựng xây một thế giới hòa bình, công bằng và nhân văn.
V.X.B
