Cảm nhận và sức lay động
Theo NSƯT Hương Giang, những ca khúc cách mạng luôn chiếm một vị trí rất đặc biệt. Cô chia sẻ ấn tượng đầu tiên và sâu sắc nhất của mình là ca khúc "Biết ơn chị Võ Thị Sáu". Cô kể lại: "Khi còn nhỏ, tôi đã được nghe ca khúc này qua những chiếc loa phóng thanh của xóm.
Giai điệu nhẹ nhàng như lời ru, nhưng lại chất chứa một sự đau thương và niềm tự hào rất lớn. Câu hát 'Mùa hoa lê-ki-ma nở, ở quê ta miền Đất Đỏ...' đã gieo vào lòng tôi hình ảnh một người anh hùng thật đẹp, thật kiên cường, định hình những cảm nhận đầu tiên của tôi về tinh thần dân tộc."
Lý giải về sức lay động mạnh mẽ của ca khúc hành khúc thời chiến, NSƯT Hương Giang khẳng định chúng được thai nghén từ chính hơi thở của lịch sử, gắn liền với các cuộc Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại của dân tộc trong thế kỷ XX: cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, cuộc chiến bảo vệ biên giới Tây Nam và bảo vệ biên giới phía Bắc.
NSƯT Hương Giang mang trên vai sứ mệnh với âm nhạc cách mạng
Đối với những người lính đã đi qua một thời "máu và hoa", những ca khúc đó như những tiếng hát, tiếng kèn thúc giục những người con ưu tú của quê hương lên đường bảo vệ Tổ quốc.
Trong các cuộc chiến tranh gian khổ, những ca khúc ấy đã trở thành một phần hành trang, một vũ khí tinh thần giúp họ vững vàng hơn, vơi đi nỗi nhớ nhà trong những cuộc hành quân, những trận đánh hết sức ác liệt. Người lính không hề thấy cô đơn nơi chiến hào, bởi chính âm nhạc cách mạng đã trở thành điểm tựa vững chắc giúp họ đương đầu với kẻ thù.
Cô đặc biệt nhấn mạnh chủ nghĩa anh hùng cách mạng được khắc họa rõ nét trong đó, với hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh là một hình tượng xuyên suốt, hình tượng người lính là trung tâm, và hình tượng người mẹ, người phụ nữ là những hậu phương vững chắc để những ca khúc cách mạng được cất lên những lời ru.
Giai điệu dứt khoát, thường mang nhịp điệu của bước chân hành quân, dễ dàng khơi dậy sự đồng cảm, tinh thần đoàn kết. Lời ca mộc mạc nhưng giàu tính hình tượng, đi thẳng vào lòng người.
Khi cất tiếng hát những ca khúc này, cô không chỉ biểu diễn mà còn sống lại những khoảnh khắc lịch sử, cảm nhận được sự hy sinh, gian khổ nhưng cũng đầy lạc quan của thế hệ cha ông.
Cô cho rằng đó là một cảm giác vừa thiêng liêng, vừa xúc động và bản thân mang trên vai trách nhiệm phải truyền tải trọn vẹn tinh thần ấy đến với khán giả, đặc biệt là thế hệ trẻ.
Gắn kết truyền thống - hiện đại và những câu chuyện chạm đến trái tim
Với một loạt dự án nghệ thuật và nghiên cứu khoa học, NSƯT Hương Giang đã và đang không ngừng nỗ lực để phát huy các ca khúc mang âm hưởng dân ca và cách mạng, đặc biệt là tôn vinh hình tượng những người nữ anh hùng. Trong cuốn sách mới nhất của mình về phương pháp biểu diễn ca khúc mang âm hưởng dân ca, cô đã nhấn mạnh về việc làm thế nào để ca khúc được sống lại, được chạm đến trái tim người nghe bằng cảm xúc, bằng sự hồi tưởng và bằng những giá trị văn hóa, lịch sử của cha ông.
Để kết nối tinh thần của ca khúc cách mạng với giới trẻ ngày nay - những người không được trực tiếp sống trong không khí hào hùng của các thế hệ cha anh, giảng viên Hương Giang cho rằng mấu chốt không phải là thay đổi bản chất bài hát, mà là thay đổi cách kể chuyện về nó. Cô nhấn mạnh: "Giới trẻ ngày nay rất nhạy cảm với sự chân thật và những câu chuyện cảm động. Thay vì chỉ hát, chúng ta hãy kể cho các em nghe về hoàn cảnh ra đời của bài hát, về những người lính đã hát nó trên chiến trường, về những lá thư từ hậu phương."
NSƯT Hương Giang gắn kết truyền thống và hiện đại trong các sản phẩm âm nhạc
Cũng chính nhờ cách tiếp cận đó mà những câu chuyện cảm động luôn đến với NSƯT Hương Giang. Cô nhớ mãi một lần hát ca khúc "Vết chân tròn trên cát": "Sau đêm diễn, có một cô gái trẻ đến gặp tôi, đôi mắt rưng rưng. Cô kể rằng bố cô là cựu chiến binh, nhưng ông rất ít khi nhắc về chiến tranh. Khi nghe tôi hát, cô đã thấy hình ảnh bố mình thật rõ nét trong từng lời ca. Về nhà, cô đã mở lại bài hát cho bố nghe và lần đầu tiên, hai bố con đã có một cuộc trò chuyện rất dài về những kỷ niệm chiến trường. Câu chuyện đó khiến tôi nhận ra, âm nhạc cách mạng không chỉ là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại mà còn là sợi dây gắn kết giữa các thế hệ."
Hành trình 30 năm phụng sự và sứ mệnh nối tiếp
Trong hơn 30 năm sự nghiệp, hành trình của Nghệ sĩ ưu tú Hương Giang là một minh chứng sống động cho tinh thần cống hiến không ngừng nghỉ. Khởi đầu từ những ngày gian khó ở miền sông nước Cửu Long, tiếng hát của cô đã trở thành nguồn động viên tinh thần quý giá cho bà con và chiến sĩ.
Hành trình ấy tiếp tục vươn xa đến tận hải đảo, biên cương xa xôi, nơi lời ca của cô trở thành hành trang tinh thần không thể thiếu, giúp những người lính vững vàng tay súng, vơi bớt nỗi nhớ nhà giữa những trận đánh ác liệt.
Không chỉ phục vụ đồng bào và chiến sĩ trong nước, giọng hát của Hương Giang còn vươn ra thế giới, trở thành cầu nối văn hóa đầy ý nghĩa. Tiếng hát của cô đã kể những câu chuyện về một thời "máu và hoa", về khát vọng hòa bình và sự kiên cường của dân tộc Việt Nam cho kiều bào và bạn bè quốc tế.
Giờ đây, trên cương vị một giảng viên thanh nhạc, cô tiếp tục sứ mệnh cao cả ấy bằng một phương thức mới. Cô không chỉ truyền dạy kỹ thuật mà còn kể lại những câu chuyện cách mạng bằng âm nhạc cho các thế hệ học trò, bồi đắp cho các em niềm tự hào dân tộc và tình yêu quê hương.
Với vai trò của một nhà nghiên cứu, NSƯT Hương Giang ý thức rõ trách nhiệm phải làm nhiều hơn nữa để những giá trị này được lan tỏa. Đó là việc xuất bản những cuốn sách quý, viết ra những bài báo chuyên sâu, nhằm lan tỏa mạnh mẽ tinh thần nhân văn, yêu nước và đặc biệt là ngợi ca chủ nghĩa anh hùng cách mạng.
Tất cả những việc làm đó đều hướng tới một mục đích duy nhất: giữ gìn và phát huy những mạch nguồn của lý tưởng, những giá trị sống mãnh liệt đã được gửi gắm trong những âm giai, tiết tấu của các tác phẩm âm nhạc đi cùng năm tháng.
Hành trình 80 năm và tương lai
Nhìn lại chặng đường 80 năm đầy tự hào của đất nước, NSƯT Hương Giang đã đưa ra một hình ảnh so sánh đầy sức gợi: âm nhạc cách mạng như một "dòng sông" vĩ đại. Dòng sông này không ngừng chảy, mang theo phù sa của những câu chuyện, những hy sinh và niềm tự hào dân tộc qua bao thế hệ. Nó chính là minh chứng sống động cho những năm tháng chiến đấu gian khổ và tinh thần kiên cường, bất khuất của cha ông.
Tuy nhiên, NSƯT Hương Giang cũng nhấn mạnh rằng sức sống mãnh liệt ấy không thể chỉ dựa vào quá khứ. Nó cần được các thế hệ trẻ ngày nay làm mới, tiếp thu và tiếp biến. "Làm mới" ở đây không có nghĩa là thay đổi bản chất hay tinh thần cốt lõi, mà là tìm những cách thể hiện sáng tạo hơn, gần gũi hơn với thị hiếu hiện đại. "Tiếp thu" là việc thế hệ trẻ chủ động tìm hiểu, lắng nghe để hiểu rõ hơn về giá trị lịch sử và lý tưởng của những ca khúc này.
Cuối cùng, "tiếp biến" chính là biến những giá trị truyền thống đó thành động lực và niềm tự hào của chính mình trong công cuộc xây dựng đất nước hôm nay. Chỉ khi đó, âm nhạc cách mạng mới thực sự trở thành một dòng chảy tự nhiên, một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người Việt, tiếp tục là những bài học giáo dục lý tưởng và bồi đắp niềm tự hào dân tộc cho các thế hệ mai sau.
