Đại đoàn kết là cội nguồn của sức mạnh dân tộc
Đại đoàn kết toàn dân tộc là truyền thống quý báu, là cội nguồn sức mạnh của dân tộc Việt Nam, với những giá trị, triết lý đạo đức và nhân sinh: “Nhiễu điều phủ lấy giá gương/Người trong một nước phải thương nhau cùng”, “Lá lành đùm lá rách”, “Một con ngựa đau cả tàu bỏ cỏ”… Đến thời đại Hồ Chí Minh, xây dựng ý chí và tinh thần đoàn kết được xác định là đường lối chiến lược của cách mạng Việt Nam, là nguồn sức mạnh, động lực chủ yếu và là nhân tố có ý nghĩa quyết định bảo đảm cho thắng lợi bền vững của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Và chính Người đã vạch ra phương châm cho sự thắng lợi tất yếu của cách mạng: "Ðoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết/ Thành công, thành công, đại thành công".
Một trong những di sản vô giá mà Chủ tịch Hồ Chí Minh để lại cho chúng ta chính là tư tưởng, lý luận về xây dựng và phát huy sức mạnh Đại đoàn kết toàn dân tộc trong sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Với Chủ tịch Hồ Chí Minh, đoàn kết là một truyền thống cực kỳ quý báu của nhân dân ta; là vấn đề chiến lược đảm bảo quyết định sự thành công của cách mạng; là mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của cách mạng nước ta. Người từng đúc kết: "Lúc nào dân ta đoàn kết muôn người như một thì nước ta độc lập, tự do. Trái lại, lúc nào dân ta không đoàn kết thì bị nước ngoài xâm lấn." Và Người khuyên dân ta rằng: "Dân ta xin nhớ chữ đồng, đồng tình, đồng sức, đồng lòng, đồng minh." Đây chính là con đường đưa dân ta tới độc lập, tự do, ấm no, hạnh phúc. Tư tưởng "dân là gốc", "trong bầu trời không gì quý bằng nhân dân, trong thế giới không gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của nhân dân" của Người đã khẳng định đoàn kết là một chính sách dân tộc, không phải thủ đoạn chính trị nhất thời.
Thấm nhuần sâu sắc quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn kiên định xác định nhiệm vụ chiến lược xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Bước vào "Kỷ nguyên vươn mình", giai đoạn mà đất nước hội tụ đầy đủ các yếu tố để bứt phá, hiện thực hóa khát vọng trở thành một quốc gia phát triển, có thu nhập cao vào giữa thế kỷ XXI – tinh thần đại đoàn kết này càng trở nên quan trọng và cấp thiết hơn bao giờ hết.
Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhiều lần nhấn mạnh rõ ràng: "Trong 'Kỷ nguyên vươn mình', khi Việt Nam đối mặt với cả cơ hội và thách thức, sức mạnh của sự đồng thuận, sự chung sức đồng lòng của toàn dân tộc là yếu tố quyết định để vượt qua mọi khó khăn, thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến lược."
Cùng chung quan điểm đó, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (UBTƯ MTTQVN) Đỗ Văn Chiến cũng khẳng định vững chắc: "Sức mạnh của đất nước được tạo nên từ sự đoàn kết, đồng lòng của toàn thể nhân dân. Đây là tài sản vô giá, là động lực để chúng ta vượt qua mọi khó khăn, thử thách."
Tại Hội nghị Trung ương 8 (khóa XIII) ngày 8/10/2023, nguyên Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng một lần nữa tái khẳng định: "Từ khi có Đảng, đại đoàn kết toàn dân tộc luôn được xác định là đường lối chiến lược của Đảng; là nguồn sức mạnh, là nhân tố quyết định thắng lợi của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong mọi thời kỳ." Ông cũng nhấn mạnh rằng nền tảng vững chắc của đại đoàn kết chính là liên minh vững chắc giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức do Đảng lãnh đạo; là mối quan hệ bền chặt, gắn bó máu thịt giữa Đảng và Nhân dân, cùng với niềm tin son sắt của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa của chúng ta.
Với chủ trương, giải pháp đồng bộ, Đảng ta đã phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp sức mạnh toàn dân tộc với sức mạnh thời đại, đưa nước ta vượt qua mọi khó khăn, thách thức, giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; thực hiện thành công công cuộc đổi mới. Từ một đất nước nghèo, có cơ sở vật chất-kỹ thuật, kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội lạc hậu, trình độ thấp, đến nay, Việt Nam đã vươn lên trở thành nước đang phát triển, có thu nhập trung bình.
Đặc biệt, năm 2024, trong bối cảnh kinh tế thế giới nhiều biến động, Việt Nam ghi dấu ấn mạnh mẽ với tăng trưởng GDP ấn tượng 7,09%, vượt các dự báo và trở thành điểm sáng về tăng trưởng trong khu vực; GDP bình quân đầu người theo giá hiện hành ước đạt 114 triệu đồng/người, tương đương 4.700 USD, tăng 377 USD so với năm 2023. Đời sống của nhân dân đã được cải thiện đáng kể. Chất lượng cuộc sống từng bước được nâng cao với sự chăm lo đầu tư phát triển các ngành y tế, giáo dục, đào tạo, khoa học, công nghệ. Công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị có bước đột phá; khối đại đoàn kết toàn dân tộc không ngừng được củng cố. Chính trị, xã hội ổn định, quốc phòng-an ninh, độc lập, chủ quyền được giữ vững. Vị thế và uy tín của đất nước ngày càng được nâng cao trên trường quốc tế.
Đây chính là nền tảng vững chắc để đạt được mục tiêu của "Kỷ nguyên vươn mình" đã được Đại hội XIII của Đảng xác định: "Phát huy ý chí và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại; đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, công nghiệp hoá, hiện đại hoá; bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; phấn đấu để đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa." Mục tiêu cao cả đó cũng chính là đích đến và điểm hội tụ sức mạnh vô biên của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, thể hiện rõ sự hòa quyện sâu sắc giữa ý Đảng và lòng dân.
Có thể thấy rõ, thắng lợi trong đấu tranh giành chính quyền, trong đấu tranh dựng nước, giữ nước và những thành quả trong xây dựng chủ nghĩa xã hội, đặc biệt là những thành tựu của gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới của đất nước, xét đến cùng đều là kết quả của sự đoàn kết thống nhất của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta. Nói một cách khác, sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng càng được củng cố thì sức mạnh của khối đoàn kết toàn dân tộc càng được tăng cường. Đảng đoàn kết, dân tộc đại đoàn kết sẽ nhân nguồn sức mạnh nội lực để đưa sự nghiệp cách mạng Việt Nam đến thắng lợi hoàn toàn. Đúng như lời khẳng định của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm tại buổi Họp báo sau Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII (ngày 3/8/2024): “Không có gì bằng sự đoàn kết, thống nhất. Đoàn kết thống nhất là sức mạnh của chúng ta. Sự đoàn kết từ trong Đảng, Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương sẽ tiếp tục được lan tỏa và phát huy. Đây là truyền thống rất tốt đẹp, là sức mạnh của Đảng, quốc gia, vượt qua được nhiều khó khăn, thử thách, đạt được những thắng lợi, mục tiêu mà Đảng ta đã đề ra”.
Giải pháp toàn diện củng cố và phát huy sức mạnh đại đoàn kết
Củng cố, tăng cường và phát huy sức mạnh vô địch của đại đoàn kết toàn dân là yêu cầu tất yếu khách quan và là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu có ý nghĩa quyết định trong "Kỷ nguyên vươn mình". Đây là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng với một số giải pháp toàn diện, đồng bộ, nhất quán:
Thứ nhất, nhận thức đầy đủ, sâu sắc về tính tất yếu khách quan, giá trị, vai trò, vị trí, ý nghĩa, mục tiêu, yêu cầu, nội dung của việc tăng cường và phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân. Đảng ta luôn khẳng định đại đoàn kết toàn dân tộc "là đường lối chiến lược của cách mạng Việt Nam; là nguồn sức mạnh, động lực chủ yếu và là nhân tố có ý nghĩa quyết định bảo đảm thắng lợi bền vững của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc."
Thứ hai, Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển, tiếp thu nhanh thành tựu cách mạng khoa học công nghệ, song cũng đối mặt với những thách thức lớn như nạn tham nhũng, tệ quan liêu, sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên, cũng như sự chống phá của các thế lực thù địch lợi dụng các vấn đề "nhân quyền", "dân tộc", "tôn giáo" hòng li gián khối đại đoàn kết.
Thứ ba, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: Muốn đoàn kết thì trước hết phải có Đảng cách mạng là hạt nhân để tập hợp quần chúng. Thực tiễn cách mạng nước ta đã chỉ rõ điều kiện tiên quyết là phải có một Đảng cách mạng với tính cách là Bộ tham mưu chiến lược, định ra chủ trương, đường lối đúng. Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh việc xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng là cơ sở để củng cố niềm tin của nhân dân, từ đó tăng cường đại đoàn kết. Cùng với đó, cần nâng cao hiệu lực quản lý, điều hành của Nhà nước trong việc đề ra và thực hiện nhất quán các chính sách, cơ chế, thể chế hóa các yêu cầu, nội dung, phương thức tăng cường đại đoàn kết.
Thứ tư, cùng với sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể phát huy vai trò trong công tác vận động nhân dân tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, tham gia xây dựng hệ thống chính trị, “củng cố, mở rộng và phát huy khối đại đoàn kết toàn dân, tăng cường sự đồng thuận trong xã hội”. Mặt trận Tổ quốc đã phát huy vai trò liên minh chính trị rộng lớn nhất, một phương thức, tổ chức tập hợp, đoàn kết mọi lực lượng, đại diện cho ý chí, nguyện vọng của các tầng lớp nhân dân, là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân. Trong quá trình đổi mới, Mặt trận đã “lắng nghe nhân dân nói”, tập hợp ý kiến, nguyện vọng, hiến kế của nhân dân để chủ động tham gia đề xuất, xây dựng, phản biện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước có liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân. Cùng với đó, tích cực thực hiện nhiệm vụ theo dõi, giám sát việc giải quyết những bức xúc, các kiến nghị, đề nghị chính đáng của nhân dân.
Thứ năm, dân chủ xã hội chủ nghĩa vừa là mục tiêu, vừa là động lực phát triển. Cần thực hiện nhất quán, thực chất phương châm "Dân biết, dân bàn, dân làm, dân thụ hưởng và dân kiểm tra giám sát". Giữa các bộ phận của khối đại đoàn kết, bên cạnh những điểm tương đồng còn có những điểm khác nhau cần phải giải quyết theo con đường đối thoại, bàn bạc để đi đến sự nhất trí, thực hiện phương châm "cầu đồng tồn dị" (tìm kiếm điểm tương đồng, chấp nhận những điểm khác biệt). Đồng thời, đoàn kết phải gắn với đấu tranh, phê bình và tự phê bình trên lập trường thân ái, vì nước, vì dân, chống các khuynh hướng hẹp hòi hoặc đoàn kết xuôi chiều.
Đoàn kết trong bối cảnh thế giới biến động
Trong bối cảnh một thế giới đầy biến động, với vô vàn thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu, dịch bệnh, xung đột và sự phân mảnh địa chính trị, tinh thần đoàn kết không chỉ là sức mạnh nội tại của mỗi quốc gia mà còn là một yêu cầu cấp thiết trên bình diện quốc tế. Các phương tiện báo chí và nhiều diễn đàn quốc tế đã liên tục nhấn mạnh rằng không một quốc gia nào có thể tự mình giải quyết hiệu quả các vấn đề mang tính toàn cầu.
Ngay từ khi tìm thấy con đường cứu nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận định rõ ràng: cách mạng Việt Nam là một bộ phận không thể tách rời của cách mạng thế giới, và chỉ có thể giành thắng lợi hoàn toàn khi có sự đoàn kết chặt chẽ với phong trào cách mạng toàn cầu. Kế thừa và phát triển tư tưởng đó, trong thời đại ngày nay, để đất nước có thể phát triển vững mạnh, độc lập dân tộc phải gắn liền với chủ nghĩa xã hội và mở rộng quan hệ quốc tế. Đoàn kết dân tộc phải gắn với đoàn kết quốc tế là một yêu cầu tất yếu khách quan, có mối quan hệ biện chứng, tạo tiền đề và đòi hỏi lẫn nhau. Điều này được quy định bởi sự phụ thuộc lẫn nhau ngày càng tăng giữa các dân tộc và sự hiện diện đông đảo của cộng đồng người Việt ở nước ngoài, một bộ phận không thể tách rời của dân tộc Việt Nam.
Phản ánh tầm nhìn này, Thủ tướng Phạm Minh Chính tại các diễn đàn quốc tế gần đây, như Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) Davos, WEF Đại Liên, Hội nghị Thượng đỉnh hành động khí hậu COP28, Diễn đàn Tương lai ASEAN và Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, đã liên tục truyền tải thông điệp mạnh mẽ về sự cần thiết của tinh thần đoàn kết quốc tế, hợp tác đa phương và chung tay giải quyết các thách thức toàn cầu.
Đặc biệt, tại WEF Đại Liên 2024, Thủ tướng đã nhấn mạnh thông điệp về "3 cùng": Cùng lắng nghe và thấu hiểu; cùng chia sẻ tầm nhìn và hành động; cùng làm, cùng hưởng, cùng thắng và cùng phát triển, với tinh thần lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ. Đây là lời kêu gọi mạnh mẽ về tinh thần đoàn kết và hợp tác vì lợi ích chung trong phát triển kinh tế toàn cầu.
Thủ tướng cũng thường xuyên khẳng định cam kết kiên định của Việt Nam trong việc thúc đẩy chủ nghĩa đa phương và thượng tôn pháp luật quốc tế, coi đó là nền tảng vững chắc để xây dựng một thế giới hòa bình, ổn định và phát triển thịnh vượng. Các phân tích quốc tế cũng đã chỉ ra rằng, trong một trật tự thế giới ngày càng phân mảnh, năng lực thích ứng và đoàn kết nội khối (cũng như đoàn kết quốc tế) là yếu tố then chốt, quyết định vị thế của các quốc gia và tổ chức trên trường quốc tế.
Hiểu rõ vai trò, vị trí và sức mạnh của đại đoàn kết dân tộc đối với cách mạng Việt Nam, nên trong suốt chiều dài lịch sử và cho đến hiện tại, các thế lực thù địch đã không ngừng thực hiện nhiều âm mưu, thủ đoạn tinh vi để chống phá khối đại đoàn kết dân tộc. Do đó, để củng cố, tăng cường và phát huy sức mạnh đại đoàn kết trong "Kỷ nguyên vươn mình", song hành với các giải pháp xây dựng, chúng ta cần đấu tranh phòng chống sự phá hoại của các thế lực thù địch một cách thường xuyên, kiên quyết và hiệu quả. Cuộc đấu tranh này phải được tiến hành chủ động, kiên quyết, kiên trì bằng tất cả các lực lượng và phương tiện, bởi đây là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng. Mỗi cá nhân, mỗi tổ chức, mỗi lực lượng đều cần luôn nêu cao cảnh giác và có biện pháp đấu tranh ngăn chặn, loại bỏ những nhân tố tiêu cực ảnh hưởng đến đại đoàn kết toàn dân.
Trong những năm qua, với nỗ lực chung của cả hệ thống chính trị và việc phát huy sức mạnh toàn dân tộc bằng những phương thức phù hợp, quyền làm chủ của nhân dân đã được phát huy cao độ. Điều này đã góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Đặc biệt, đoàn kết trong Đảng đã thực sự trở thành hạt nhân và cơ sở vững chắc để xây dựng, phát huy sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc, tạo ra sức mạnh "muôn người Việt Nam như một". Sự đồng thuận cao giữa các lực lượng, cùng với sự đoàn kết của mọi người dân Việt Nam trên toàn thế giới, đã góp phần to lớn phát huy sức mạnh dân tộc, kết nối với các dân tộc, quốc gia khác, khơi dậy những tiềm lực to lớn phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Tóm lại, các giải pháp nêu trên hình thành một hệ thống thống nhất, toàn diện, có mối quan hệ biện chứng, đòi hỏi và tạo tiền đề cho nhau. Chúng cần được nhận thức đầy đủ, sâu sắc và thực hiện nhất quán, đúng thực chất bởi cả hệ thống chính trị, trong từng tổ chức và từng người dân. Có như vậy, đại đoàn kết toàn dân mới có thể được thường xuyên củng cố, tăng cường và phát huy hết sức mạnh, thực hiện thành công mục tiêu mà Đảng ta đã xác định trong "Kỷ nguyên vươn mình" của dân tộc Việt Nam./.
