Tham dự buổi Toạ đàm có đại diện các Cục, Vụ, Viện, Trường học và các đơn vị trực thuộc Bộ Nông nghiệp và PTNT, cùng đông đảo các chuyên gia, các nhà khoa học đến từ các tổ chức Quốc tế, các Viện nghiên cứu, Hiệp hội chuyên ngành, đại diện các cơ quan báo chí của Trung ương và Hà Nội.
Phát biểu đề dẫn Toạ đàm, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh về tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về HTX. Ngay sau Cách mạng Tháng 8 thành công năm 1945, ngày 11 tháng 4 năm 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có thư kêu gọi điền chủ, nông gia Việt Nam tham gia HTX nông nghiệp. Trong thư Bác Hồ đã viết: “Việt Nam là một nước sống về nông nghiệp, nền kinh tế lấy canh nông làm gốc... nông dân giàu thì nước ta giàu, nông nghiệp ta thịnh thì nước ta thịnh”; “nông dân muốn giàu, nông nghiệp muốn thịnh thì cần phải có HTX”; “... HTX là hợp vốn, hợp sức với nhau. Vốn nhiều, sức mạnh, thì khó nhọc ít mà lợi ích nhiều”. Trong thư Người còn viết: “HTX nông nghiệp là một tổ chức có lợi to cho nhà nông. Nó là cách tranh đấu kinh tế có hiệu quả nhất, để giúp vào việc xây dựng nước nhà. HTX nông nghiệp là một cách làm cho nhà nông đoàn kết, làm cho nhà nông thịnh vượng. HTX nông nghiệp giúp cho nhà nông đạt đến mục đích, đã ích quốc lại lợi dân”. Người tha thiết kêu gọi: “Hỡi đồng bào điền chủ nông gia, anh em ta ai chẳng mong được đầy đủ, giàu có, ai chẳng mong cho nước thịnh dân cường. Vậy chúng ta hãy mau mau chung vốn góp sức, lập nên HTX nông nghiệp ở khắp nơi; từ làng mạc cho đến tỉnh thành đâu đâu cũng phải có HTX”.
Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đầu tiên đưa tư tưởng HTX vào Việt Nam. Ngay từ khi còn đang bôn ba tìm đường cứu nước, Người đã quan tâm đến tổ chức kinh tế hợp tác, HTX. Trong cuốn “Đường cách mệnh”, viết năm 1927, sau khi phân tích những lợi ích của HTX, Người đã nhấn mạnh: Tục ngữ Việt Nam có câu “Nhóm lại thành giàu, chia nhau thành khó” và “Một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại thành hòn núi cao”, lý luận HTX đều năm trong điều ấy. Người còn nói về tính chất HTX là tổ chức kinh tế - xã hội; cách tổ chức HTX phải dựa trên nguyên tắc tự nguyện, dân chủ, cùng có lợi và đi từ thấp đến cao.
Bộ trưởng Lê Minh Hoan chia sẻ về những trăn trở của mình về vai trò của HTX trong nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Vì vậy, ngay khi là Bí thư Tỉnh ủy Đồng Tháp ông đã hình thành mới hình Hội quán để phát huy vai trò nội lực, tự lực, từ cường của nông dân trong sản xuất.
Khi và chỉ khi chúng ta nhìn HTX không chỉ là một thiết chế kinh tế đơn thuần, mà là trong một cấu trúc kinh tế - xã hội trong nông nghiệp, nông thôn. Với cách nhìn như vậy, HTX mạnh hay yếu, bền vững hay không bền vững, không chỉ giới hạn trong không gian HTX, trong số thành viên HTX mà còn tác động đến sự bền vững của cả không gian sản xuất nông nghiệp, đời sống nông thôn, hình ảnh một nền nông nghiệp, thương hiệu nông sản. Chúng ta hãy đặt định hướng phát triển HTX bền vững trong sự tác động rộng lớn như vậy mới thấy cần phải hành động quyết liệt hơn, đồng bộ hơn, từ trên xuống dưới và từ dưới lên trên, từ bên trong và cả bên ngoài HTX.
Khi và chỉ khi có HTX bền vững chúng ta mới vượt qua thực trạng một nền nông nghiệp mang một lời nguyền: manh mún, nhỏ lẽ, tự phát. Khi nào HTX phát triển đúng bản chất, khi ấy thu nhập của người nông dân được tăng lên nhờ dựa vào lợi thế quy mô, mua chung, bán chung, tổ chức dịch vụ chung.
Khi và chỉ khi có HTX bền vững chúng ta mới hướng đến hình thành chuỗi ngành hàng và nhờ đó tạo ra giá trị gia tăng trong từng công đoạn trong chuỗi ngành hàng đó. Khi nào HTX phát triển bền vững, khi ấy nông nghiệp mới thực sự chuyển từ tư duy sản xuất sang tư duy kinh tế.
Khi và chỉ khi có HTX bền vững chúng ta mới hướng đến nền kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp, mà trước hết là Đề án 1 triệu ha ý lúa chất lượng cao, phát thải thấp. Khi nào HTX phát triển bền vững, khi ấy những giá trị gia tăng trong nông nghiệp không chỉ do quy mô sản lượng, mà còn do tối đa hoá những giá trị tích hợp từ trồng trọt, chăn nuôi, thuỷ sản mang lại.
Khi và chỉ khi có HTX bền vững mới có có mối liên kết bền chặt với doanh nghiệp trên tinh thần hài hoà lợi ích, cùng kiến tạo chiến lược dài hạn để xây dựng thương hiệu. Khi nào HTX phát triển bền vững, khi ấy niềm tin giữa doanh nghiệp và HTX, hai thành phần chính trong chuỗi ngành hàng, mới được xác lập, tình trạng phá vở hợp đồng tiêu thụ do cả hai bên sẽ hạn chế dần, không gây rủi ro cho cả hai đối tác.
Bộ trưởng Lê Minh Hoan bày tỏ, Nghị quyết số 19 đã chuyển hướng từ sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp, chuyển từ nông nghiệp đơn giá trị sang nông nghiệp đa giá trị; đồng thời định hướng xây dựng chuỗi ngành hàng nhằm tạo ra giá trị gia tăng cho các sản phẩm nông nghiệp. Trong việc chuyển đổi này, vai trò của các HTX rất quan trọng.
Theo Bộ trưởng, Đại hội đồng Liên Hợp quốc vừa có cả một phiên họp về HTX. Điều này cho thấy thế giới đặt HTX trong một vị thế rất cao. Vì vậy, Bộ trưởng Lê Minh Hoan đề nghị ngành nông nghiệp cùng với Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và tất cả bộ ngành, địa phương cần vào cuộc mạnh mẽ và đặt HTX ở một tầm cao hơn để phát triển.
Tại Toạ đàm, đại diện các Cục, Vụ, Viện, Trường học và các đơn vị trực thuộc Bộ Nông nghiệp và PTNT, cùng đông đảo các chuyên gia, các nhà khoa học đến từ các tổ chức Quốc tế, các Viện nghiên cứu, Hiệp hội chuyên ngành đã đề xuất nhiều giải pháp, mô hình đổi mới sáng tạo trong phát triển HTX nông nghiệp bền vững gắn với ứng phó với biến đổi khí hậu, biến động thị trường, biến chuyển xu thế tiêu dùng trên thế giới theo xu hướng người dân không chỉ ăn no mà còn tiêu dùng xanh, sạch, đủ chất dinh dưỡng...
| Trong khoảng 30.000 hợp tác xã đăng ký hoạt động hiện nay có hơn 18.000 HTX nông nghiệp, chiếm hơn 70% HTX cả nước. Trong biến động về thiên tai, dịch bệnh, ngành nông nghiệp có mức tăng trưởng ấn tượng để khẳng định vai trò trụ đỡ của nền kinh tế, trong đó có vai trò rất lớn của các HTX nông nghiệp. Dù các HTX còn nhiều khó khăn, nhưng tư lệnh ngành nông nghiệp thấy có nhiều Giám đốc HTX trẻ, đầy năng động, tiếp cận với cái mới và có sự dấn thân. |
Dưới đây là một số hình ảnh về buổi Toạ đàm:
