Đóng góp lớn vào thành tích xuất khẩu này chính là việc tiêu thụ trái sầu riêng tại Trung Quốc. Trong thời gian gần đây, trái cây này liên tục "hút hàng" nhờ hương vị đặc trưng và chất lượng vượt trội. Bên cạnh sầu riêng, các loại trái cây nhiệt đới khác như chuối, mít, xoài, dưa hấu cũng góp phần quan trọng vào mức tăng trưởng đáng nể.
Sự phụ thuộc vào Trung Quốc – chiếm 78% tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả tháng 9 – tuy mang lại những lợi ích tức thời, nhưng cũng đặt ra thách thức. Khi kim ngạch xuất khẩu sang các thị trường khác như Hà Lan, Nhật Bản, Hoa Kỳ, và Hàn Quốc có dấu hiệu chững lại, rõ ràng Việt Nam cần đa dạng hóa thị trường để tránh rủi ro phụ thuộc quá nhiều vào một đối tác duy nhất.
Mặc dù Trung Quốc luôn là thị trường truyền thống và lớn nhất, Việt Nam không thể bỏ qua các cơ hội từ những thị trường tiềm năng khác. Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Nhật Bản và Australia đã ghi nhận những tín hiệu tích cực, nhưng cần nỗ lực hơn nữa để khai thác tối đa tiềm năng. Bên cạnh đó, việc tăng cường xuất khẩu chính ngạch sẽ giúp nâng cao giá trị xuất khẩu và tạo nền tảng phát triển bền vững.
Sầu riêng, xoài, thanh long, vải, nhãn, chuối...là những trái cây yêu thích của người Trung Quốc
Trong các tháng cuối năm 2024, ngành rau quả Việt Nam có cơ hội tiếp tục tăng trưởng nhờ yếu tố mùa vụ và nhu cầu lớn từ thị trường Trung Quốc. Khi Trung Quốc bước vào mùa đông, sản lượng rau quả nội địa giảm sút sẽ mở ra cơ hội cho Việt Nam xuất khẩu nhiều hơn. Đồng thời, việc có hệ thống giao thông đường bộ, đường biển và đường sắt thuận tiện với Trung Quốc giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, giảm thời gian vận chuyển Ngoài ra, theo ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, người tiêu dùng Trung Quốc ngày càng ưa chuộng các loại trái cây nhiệt đới từ Việt Nam. Điều này đến từ sự khác biệt về khí hậu và thổ nhưỡng, tạo nên những sản phẩm có chất lượng cao, hương vị đặc trưng khó có thể thay thế.
Tuy nhiên, ngành rau quả Việt Nam vẫn đối diện với nhiều thách thức lớn, đặc biệt là sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt từ chính thị trường Trung Quốc. Trong 10 năm qua, diện tích trồng thanh long của Trung Quốc đã vượt qua Việt Nam, và họ cũng đang thử nghiệm trồng 2.700 ha sầu riêng tại đảo Hải Nam. Điều này có thể ảnh hưởng đến vị thế của các sản phẩm xuất khẩu chủ lực từ Việt Nam trong tương lai.
Để duy trì đà phát triển và cạnh tranh với các đối thủ, ngành rau quả Việt Nam cần cải thiện chất lượng sản phẩm, đảm bảo đồng đều về mặt sản xuất và đáp ứng các tiêu chuẩn của thị trường quốc tế. Đồng thời, việc phát triển các kênh xuất khẩu chính ngạch, đặc biệt với Trung Quốc, sẽ giúp tránh tình trạng bị ép giá và tăng cường tính bền vững.
Kỷ lục xuất khẩu rau quả trong 9 tháng đầu năm 2024 là thành quả xứng đáng cho những nỗ lực không ngừng nghỉ của ngành nông nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, để giữ vững đà tăng trưởng và tận dụng tốt các cơ hội trong tương lai, ngành hàng rau quả cần chiến lược phát triển bền vững, nâng cao chất lượng sản phẩm và tìm kiếm những thị trường mới. Điều này không chỉ đảm bảo giá trị kinh tế mà còn khẳng định vị thế của nông sản Việt Nam trên bản đồ thế giới.
