Châu Á-Thái Bình Dương đang đi đầu trong cuộc chiến chống lại BĐKH. Khu vực này chiếm 70% dân số toàn cầu, đang phải đối mặt với những rủi ro do mực nước biển dâng. Đồng thời, đây cũng là nơi chiếm tới gần 1/2 lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu. Sẽ không thể đạt được các mục tiêu kinh tế và phát triển, cũng như không thể tránh được rủi ro khí hậu thảm khốc, nếu không chuyển đổi mô hình tăng trưởng. Đây là nhận định trong báo cáo phát triển châu Á (ADO) công bố gần đây của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB).
Trong thông cáo báo chí phát đi từ Manila (Philippine) ngày 27 tháng 4 năm 2023 ADB cho biết, những nỗ lực toàn cầu nhằm đạt được phát thải khí nhà kính ròng bằng không có thể mang lại lợi ích kinh tế và xã hội đáng kể. Đối với châu Á đang phát triển, những lợi ích này bao gồm tổn thất kinh tế tránh được từ BĐKH cũng như sức khỏe được cải thiện nhờ không khí sạch hơn thông qua cải cách chính sách mục tiêu, có thể cao gấp 5 lần chi phí cần thiết của việc giảm thiểu tác động BĐKH... Trong kịch bản phát triển, thế giới cần phối hợp ngay để giữ tình trạng ấm lên toàn cầu ở mức dưới 2°C và chi phí cần của khu vực sẽ vào khoảng 1% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) hàng năm..
Bài viết đề cập đến nột số mội dung nổi bật.
Thách thức Châu Á với chính sách khí hậu trong chuyển đổi toàn cầu sang Net Zero
Châu Á đang phát triển đang ở ngã tư của chính sách khí hậu. Khu vực rất dễ bị tổn thương trước biến đổi khí hậu; đây là yếu tố ngày càng lớn trong khủng hoảng. Báo cáo ADO tháng 4 năm 2023 của ADB đã đề cập đến các mô hình trong lộ trình giảm phát thải dựa trên các cam kết theo Thỏa thuận Paris và so sánh chúng với lộ trình tối ưu để đạt đến mức phát thải ròng bằng 0. Báo cáo đã xem xét những chuyển đổi cần thiết trong lĩnh vực năng lượng, sử dụng đất và đánh giá các tác động kinh tế xã hội cũng như xem xét chi phí chính sách, lợi ích khí hậu, đồng lợi ích và chất lượng không khí.
Châu Á-Thái Bình Dương đang đi đầu trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Khu vực đang bị đe dọa trước rủi ro khí hậu thảm khốc nếu không chuyển đổi được mô hình tăng trưởng. Theo nhận định trong báo cáo ODA, khu vực chiếm tới 70% dân số toàn cầu đang phải đối mặt vớirủi ro do nước biển dâng và BĐKH; đồng thời, nơi đây cũng chiếm tới ½ lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu. Sẽ không đạt được mục tiêu kinh tế và phát triển, đồng thời tránh được rủi ro khí hậu nếu không chuyển đổi được mô hinh tăng trưởng. Quá trình chuyển đổi đòi hỏi phải nhanh chóng thay thế than đá và nhiên liệu hóa thạch bằng các nguồn năng lượng tái tạo, nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng và bảo tồn các “bể chứa các-bon”, chẳng hạn như rừng.
Thảo luận về chính sách của quá trình chuyển đổi hiệu quả và công bằng với những nội dung đặc thù trong; chuyển đổi khu vực cho thấy, với kịch bản ấm lên toàn cầu trung bình khoang gần 4 °C vào năm 2100, những tổn thất do biến đổi khí hậu sẽ tăng dần theo thời gian, dẫn đến thiệt hại lên tới 24% GDP của châu Á đang phát triển vào cuối thế kỷ này.
Nhiều phân tích cho rằng, tới năm 2030, phương pháp tiếp cận phát thải ròng bằng không (Net zero) toàn cầu có thể cứu sống khoảng 350.000 người mỗi năm trong khu vực nhờ giảm thiểu ô nhiễm không khí và tạo thêm 1,5 triệu việc làm mới trong ngành năng lượng vào năm 2050..
Báo cáo chuyên đề châu Á trong quá trình chuyển đổi toàn cầu sang Net Zero:
Là một phần quan trọng của báo cáo Triển vọng Phát triển Châu Á (ADO) tháng 4/2023, Báo cáo nhận xét, với kịch bản ấm lên toàn cầu trung bình gần 4°C vào năm 2100, những tổn thất do biến đổi khí hậu tăng dần theo thời gian, dẫn đến thiệt hại lên tới 24% GDP của châu Á đang phát triển vào cuối thế kỷ. Báo cáo đã khám phá ý nghĩa của quá trình chuyển đổi toàn cầu sang mức phát thải ròng bằng 0 đối với CA-TBD trong các kịch bản chính sách khí hậu và đưa ra các khuyến nghị.
Châu Á đang phát triển phải đối mặt với những thách thức BĐKH không nhỏ. Khu vực rất dễ bị tổn thương, khi đây là một yếu tố ngày càng góp phần quan trọng vào khủng hoảng khí hậu toàn cầu. Báo cáo đã xây dựng lộ trình phát thải dựa trên các cam kết và cam kết theo Thỏa thuận Paris và so sánh với lộ trình tối ưu để đạt đến mức phát thải ròng bằng 0. Báo cáo đã xem xét những chuyển đổi cần thiết về lĩnh vực năng lượng, sử dụng đất và đánh giá những tác động kinh tế -xã hội. Mặt khác, đã xem xét chi phí chính sách, lợi ích khí hậu, đồng lợi ích chất lượng không khí và kết quả thị trường lao động, đồng thời cũng thảo luận về chính sách trong quá trình chuyển đổi hiệu quả và công bằng. Trên những cơ sở này, đã có những khuyến nghị tới các nhà hoạch định chính sách, nhấn mạnh cần tập trung vào lĩnh vực chính là định giá các-bon, điều chỉnh trợ cấp cho nhiên liệu hóa thạch và sử dụng đất; cải cách những quy định về cơ chế khuyến khích huy động tài chính; thúc đẩy năng lượng sạch hơn; bảo trợ xã hội và hỗ trợ việc làm để bảo đảm công bằng.
Thay cho lời kết
Nhận xét về sự kiện này, Chuyên gia Kinh tế trưởng của ADB, Albert Park, cho rằng “Để chính sách khí hậu thành công, cần áp dụng những cách tiếp cận hiệu quả về mặt kinh tế như định giá các-bon. Báo cáo này cho thấy, chuyển dịch hiệu quả để đạt được các mục tiêu của Hiệp định Paris có thể mang lại những lợi ích cao gấp năm lần chi phí. Thế giới cần phối hợp cùng nhau để đạt được các mục tiêu khí hậu, bảo đảm tăng trưởng và thịnh vượng bền vững. Trong đó, không để ai bị bỏ lại phía sau".
