Theo EUDR, các sản phẩm nhập khẩu hoặc xuất khẩu từ thị trường châu Âu phải có thể truy xuất nguồn gốc, đảm bảo không phá rừng và được sản xuất hợp pháp. Các công ty lớn nhập khẩu các mặt hàng này vào châu Âu phải tuân thủ EUDR từ ngày 30/12/2024, trong khi các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) sẽ phải tuân thủ từ ngày 30/6/2025.
Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn cùng các bên liên quan đã chủ động thích ứng với EUDR bằng việc xây dựng và ban hành khung kế hoạch hành động. Khung hành động này cung cấp hướng dẫn toàn diện cho các tổ chức cấp quốc gia và cấp tỉnh, đảm bảo thực hiện các biện pháp cụ thể để hỗ trợ quy trình thẩm định.
Tại hội thảo “Rà soát mức độ sẵn sàng thực hiện EUDR cho ngành cà phê và gỗ ở Việt Nam” ngày 30/7, những nỗ lực của Việt Nam trong việc thực hiện EUDR, đặc biệt là trong lĩnh vực cà phê và gỗ, đã được nêu bật. Hội thảo cung cấp thông tin thực tế hỗ trợ các kế hoạch hành động theo yêu cầu của EUDR, đồng thời khuyến khích Việt Nam nỗ lực dẫn đầu trong sản xuất bền vững và không gây mất rừng.
Các cuộc thảo luận tại hội thảo cũng tập trung vào việc chia sẻ dữ liệu, phương pháp phân tích, tính hợp pháp và hỗ trợ các nông hộ nhỏ. Kinh nghiệm của một số quốc gia cho thấy hệ thống mã nông hộ quốc gia của Peru bao gồm định vị toàn cầu (GPS) cho hơn 2 triệu nông dân đã đăng ký, với mục tiêu thu thập 500.000 định vị đa giác vào tháng 12/2024 cho các nhà sản xuất cà phê và ca cao. Nông dân sử dụng ứng dụng tự mô tả để thêm thông tin về quyền sử dụng đất, năm trồng và dữ liệu sản xuất, hỗ trợ hệ thống truy xuất nguồn gốc trong tương lai.
Nền tảng quốc gia SatuData của Indonesia cung cấp nhiều bản đồ sử dụng đất và sự thay đổi của đất, liên kết với trang web truy xuất nguồn gốc mới cho dầu cọ, giúp truy cập dữ liệu và phương pháp này cho mục đích giải trình.
Bờ Biển Ngà và Ghana đã thiết lập các hệ thống truy xuất nguồn gốc cacao quốc gia với mã nông hộ và định vị đa giác các vườn cacao, hỗ trợ kiểm soát chất lượng, dịch vụ khuyến nông và kiểm tra tuân thủ thông qua thông tin chuỗi lưu ký được số hóa.
Tại Ecuador và Costa Rica, Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) đã hợp tác với Lavazza và Silva cacao để thí điểm sản xuất cà phê và cacao bền vững, không phá rừng. Sáng kiến này bao gồm việc lập một kế hoạch toàn diện về truy xuất nguồn gốc, thực hiện các chính sách quốc gia về không gây mất rừng, thiết lập các thỏa thuận thương mại, đảm bảo giá cả công bằng cho nông dân và thúc đẩy các hoạt động bền vững.
Ông Patrick Haverman, Phó Đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam, cho biết: "Những phát hiện từ đánh giá độ sẵn sàng sẽ cung cấp thông tin cho các chiến lược và hành động, đảm bảo rằng Việt Nam vẫn là quốc gia đi đầu trong sản xuất bền vững và không gây mất rừng".
Việc chia sẻ dữ liệu và bản đồ là điều cần thiết, với các giao thức rõ ràng về cách Chính phủ sẽ chia sẻ dữ liệu và bản đồ với các bên, bao gồm nền tảng và loại dữ liệu có thể được chia sẻ. Đồng thời, cần phát triển các phương pháp phân tích định nghĩa rừng, không mất rừng và phân tích rủi ro, tập trung vào việc hỗ trợ các hộ gia đình đang đối mặt với nhiều thách thức thông qua cung cấp các nguồn lực và kiến thức cần thiết để tuân thủ các tiêu chuẩn EUDR mà không ảnh hưởng quá mức đến sinh kế của họ.
Kết luận hội thảo, ông Trần Quang Bảo, Cục trưởng Cục Lâm nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, nhấn mạnh rằng thời điểm EUDR có hiệu lực đang đến rất gần. Gỗ, cà phê và cao su là ba ngành hàng của Việt Nam bị ảnh hưởng lớn nhất bởi quy định này. Để thực thi EUDR tại Việt Nam, ngoài các quy định chính sách về đất đai và phát triển nông, lâm nghiệp bền vững, còn đòi hỏi năng lực quản lý và cách tiếp cận liên ngành, đồng bộ, cùng với sự tham gia của các doanh nghiệp, đơn vị cung ứng và các nông hộ, cộng đồng.
