Thanh Hóa – Điểm sáng xây dựng nông thôn mới

 Kết quả ấn tượng trong bối cảnh nhiều thách thức

Dù phải đối mặt với nhiều khó khăn chung của đất nước và khu vực – từ đại dịch COVID-19, biến đổi khí hậu đến áp lực ngân sách – Thanh Hóa vẫn đạt được những thành quả vượt bậc trong xây dựng NTM. Tính đến ngày 8/6/2025, toàn tỉnh có 15 huyện, thị xã, thành phố được công nhận đạt chuẩn hoặc hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM; 374/449 xã và 831 thôn, bản miền núi đạt chuẩn NTM.

Không dừng lại ở đó, tỉnh đã có:

125 xã đạt chuẩn NTM nâng cao;

33 xã và 629 thôn, bản đạt chuẩn NTM kiểu mẫu;

645 sản phẩm OCOP được công nhận, trong đó 2 sản phẩm đạt 5 sao cấp quốc gia (nước mắm Lê Gia và mắm tôm Lê Gia) – một con số nằm trong top đầu cả nước.

Sự phát triển không chỉ về số lượng mà còn về chất lượng. Các xã đạt chuẩn đều có kết cấu hạ tầng được đầu tư đồng bộ, sản xuất nông nghiệp theo hướng liên kết chuỗi giá trị, cảnh quan môi trường sáng – xanh – sạch – đẹp và đời sống văn hóa được nâng tầm.

 Sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nông thôn khởi sắc

Một trong những yếu tố quyết định thành công của Thanh Hóa là sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, bài bản và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Từ chỉ đạo của Trung ương đến địa phương, các chỉ thị, nghị quyết, chương trình hành động đều được cụ thể hóa thành kế hoạch rõ ràng, khả thi, có chỉ tiêu cụ thể cho từng địa phương, từng năm.

Sự đồng thuận và tham gia tích cực của người dân là điểm sáng nổi bật của Thanh Hoá. Các phong trào như hiến đất, đóng góp công sức, tiền của để xây dựng hạ tầng nông thôn đã lan tỏa mạnh mẽ. Chỉ riêng tại Triệu Sơn, người dân đã hiến tới 87 ha đất – tương đương hơn 4.000 tỷ đồng. Tổng cộng toàn tỉnh đã huy động 198 ha đất do người dân tự nguyện hiến, cho thấy niềm tin và tinh thần trách nhiệm cộng đồng sâu sắc.

Nguồn lực từ cộng đồng, các doanh nghiệp và các thành phần kinh tế chiếm tới 70% tổng vốn đầu tư, chứng minh hiệu quả của cơ chế “Nhà nước và nhân dân cùng làm”.

Không chỉ thay đổi về hạ tầng, đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn xứ Thanh đã có bước tiến vượt bậc:

Thu nhập bình quân đầu người nông thôn từ 8–9 triệu đồng/năm (năm 2010) đã tăng lên 60,86 triệu đồng/năm vào năm 2024 – gấp hơn 7 lần sau 14 năm.

Tỉ lệ hộ nghèo giảm mạnh từ 26,96% (2010) xuống chỉ còn 4,76% (2024), bình quân mỗi năm giảm trên 1%.

Đến nay, chỉ còn 2,02% hộ nghèo và cận nghèo – một kết quả đáng ghi nhận đối với một tỉnh có nhiều xã miền núi, biên giới.

Điểm đáng chú ý là ngay cả những địa phương vùng cao khó khăn nhất như huyện Mường Lát cũng đã "xóa trắng xã trắng NTM", không còn xã nào chưa đạt chuẩn. Đây là bước tiến mang tính biểu tượng, thể hiện tính bao trùm và bền vững của chương trình.

 Sản phẩm OCOP gắn với thi trường và mục tiêu những năm tới

Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP) cũng là điểm sáng trong bức tranh NTM Thanh Hóa. Các sản phẩm OCOP không chỉ đa dạng, mang đậm bản sắc văn hóa vùng miền mà còn đạt tiêu chuẩn cao về chất lượng, mẫu mã, khả năng cạnh tranh. Với 645 sản phẩm OCOP (tính đến 2025), trong đó có 2 sản phẩm 5 sao, Thanh Hóa đang tạo ra một thương hiệu nông thôn mới riêng có gắn với thị trường.

Các mô hình nông thôn mới kiểu mẫu cũng được nhân rộng, đặc biệt là ở miền núi, góp phần giảm khoảng cách phát triển giữa các vùng.

Không dừng lại ở những thành tựu hiện tại, Thanh Hóa đã đặt ra những mục tiêu đầy tham vọng đến năm 2030:

80% số xã đạt chuẩn NTM (tương đương 117 xã);

35% số xã đạt NTM nâng cao, 10% đạt NTM hiện đại;

Tỉ lệ nghèo đa chiều giảm xuống dưới 1%.

Để hiện thực hóa những mục tiêu này, tỉnh tiếp tục bám sát chỉ đạo của Trung ương, hoàn thiện hệ thống chính sách, huy động mọi nguồn lực xã hội, đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, giữ vững phương châm “không để ai bị bỏ lại phía sau”.

Từ thành công của Thanh Hóa, có thể rút ra một số bài học quan trọng:

Cơ chế linh hoạt, sát thực tế, không cứng nhắc áp đặt từ trên xuống mà được cụ thể hóa theo điều kiện từng địa phương.

Phát huy nội lực, khơi dậy sức dân, lòng dân là nhân tố then chốt.

Gắn xây dựng NTM với phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, bảo tồn văn hóa, chứ không chỉ chạy theo tiêu chí.

Đưa chính sách vào cuộc sống, thông qua kiểm tra, sơ kết, tổng kết thường xuyên, khen thưởng kịp thời.

Thanh Hóa không chỉ là điểm sáng trong bản đồ xây dựng nông thôn mới của cả nước, mà còn là hình mẫu về sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt và nhân văn của cả hệ thống chính trị. Hành trình xây dwng NTM không có điểm dừng, nhưng những gì Thanh Hóa làm được cho thấy: Với ý chí và quyết tâm, nông thôn không chỉ đổi thay về diện mạo mà còn nâng tầm vị thế, con người nơi đây.