Tranh minh hoạ. Nguồn: nhandan.vn
Những điểm nghẽn cần tháo gỡ
Một trong những tín hiệu lạc quan dễ nhận thấy nhất chính là sự thông suốt trong vận hành bộ máy hành chính sau khi không còn cấp trung gian. Sự chỉ đạo từ cấp tỉnh giờ đây được thực hiện trực tiếp đến cấp xã, rút ngắn đáng kể thời gian, quy trình xử lý công việc. Người dân ghi nhận chính quyền “đến gần dân hơn”, không còn mang tính hành chính thuần túy mà chuyển sang phục vụ và kiến tạo.
Số liệu từ Bộ Nội vụ cho thấy, đến cuối tháng 8/2025, các địa phương đã cơ bản hoàn tất sắp xếp, kiện toàn bộ máy HĐND, UBND cấp tỉnh và xã. Hơn 4 triệu hồ sơ đã được tiếp nhận tại Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp xã, với hơn 3 triệu hồ sơ nộp trực tuyến. Đây là minh chứng rõ rệt cho sự linh hoạt, thích ứng và chuyển đổi số trong hoạt động công vụ.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng đã khẳng định tại cuộc họp đánh giá: mô hình chính quyền hai cấp bước đầu chuyển được từ trạng thái “quản lý” sang “kiến tạo, phục vụ”, thể hiện rõ sự đồng thuận trong toàn hệ thống chính trị.
Tuy vậy, không thể phủ nhận rằng trong giai đoạn đầu triển khai, hệ thống chính quyền địa phương hai cấp vẫn đối mặt với không ít khó khăn. Việc sáp nhập đơn vị hành chính khiến một số xã, phường trở nên quá tải do dân số tăng cao trong khi cơ sở vật chất, nhân lực chưa theo kịp.
Tại xã Vật Lại (Hà Nội), tình trạng xếp hàng dài chờ làm thủ tục hành chính không phải là hiếm. Thiếu nhân lực, hạ tầng cũ kỹ, phòng chờ chật chội là những thách thức đang được chính quyền sở tại nỗ lực khắc phục. Tình trạng tương tự cũng được ghi nhận ở xã An Khánh và Đại Thanh, nơi bộ phận “một cửa” luôn hoạt động hết công suất.
Sự khác biệt giữa các địa phương về mức độ thuận lợi khi giải quyết thủ tục hành chính phần lớn đến từ chênh lệch về dân số, đặc điểm địa bàn và nhu cầu dịch vụ công. Một số xã vùng nông thôn như Cổ Đô (Hà Nội) hay phường Kỳ Sơn (Phú Thọ) cho thấy mô hình “một cửa” hoạt động trôi chảy, không quá tải, nhờ mật độ dân cư thấp và nhu cầu dịch vụ hành chính công không quá lớn.
Bước khởi đầu cho một vận hội mới
Dù còn tồn tại khó khăn, mô hình chính quyền hai cấp được đánh giá là bước đi đúng đắn trong tiến trình cải cách hành chính. Tinh gọn bộ máy, tăng cường hiệu lực quản lý và nâng cao chất lượng phục vụ người dân chính là các mục tiêu lớn đang dần hiện thực hóa.
Việc không còn tầng nấc trung gian giúp giảm chi phí vận hành, tăng hiệu quả điều hành, thúc đẩy nhanh hơn các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt tại vùng nông thôn. Khi chính quyền sát dân hơn, lắng nghe nhiều hơn, hành động nhanh hơn, niềm tin của người dân với bộ máy công quyền cũng được củng cố.
Để đạt hiệu quả toàn diện, cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống thể chế, nâng cao năng lực cán bộ, đầu tư hạ tầng số và chú trọng đào tạo đội ngũ hành chính cơ sở. Đồng thời, sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị sẽ là yếu tố quyết định thành công của mô hình này.
Hai tháng là thời gian ngắn ngủi, nhưng những gì đạt được đã khẳng định rõ hiệu quả bước đầu của mô hình chính quyền hai cấp. Dù còn những “điểm nghẽn” cần tháo gỡ, đây vẫn là bước chuyển mình quan trọng trên hành trình xây dựng một nền hành chính phục vụ, hiện đại, hiệu quả và gần dân hơn. Với quyết tâm và đồng lòng từ Trung ương đến địa phương, từ Đảng đến nhân dân, mô hình này hứa hẹn sẽ mang lại một diện mạo mới cho quản trị nhà nước ở Việt Nam – phục vụ vì sự phồn vinh, hạnh phúc và bền vững
