Tăng tốc xuất khẩu, nông nghiệp Nghệ An vẫn cần giải pháp đột phá

Tăng tốc xuất khẩu, nông nghiệp Nghệ An vẫn cần giải pháp đột phá

Nghệ An đang chứng kiến một bức tranh nông nghiệp đầy khởi sắc với những con số ấn tượng về kim ngạch xuất khẩu và sự mở rộng của các sản phẩm chủ lực. Tuy nhiên, đằng sau những tín hiệu tích cực này vẫn là những thách thức lớn, đòi hỏi các giải pháp quyết liệt để ngành nông nghiệp địa phương có thể phát triển bền vững.

Từ con số ấn tượng đến điểm nghẽn tồn tại

Theo thông tin được ngành Nông nghiệp Nghệ An công bố, năm 2024, kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của tỉnh đạt gần 590 triệu USD, vượt 147% so với kế hoạch đề ra. 6 trên 7 nhóm sản phẩm chủ lực đều tăng sản lượng, với mức tăng trung bình đạt 3,74%. Đáng chú ý, mía nguyên liệu và sữa tươi là hai sản phẩm có mức tăng trưởng cao nhất, lần lượt là 7,95% và 7,44%.

Bên cạnh đó, diện tích ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp cũng đã được mở rộng, đạt gần 40.000 ha, chiếm khoảng 13% tổng diện tích sản xuất nông nghiệp toàn tỉnh. Cùng với đó, số lượng sản phẩm OCOP đạt chuẩn cũng tăng lên, phản ánh chất lượng và hiệu quả sản xuất.

Tuy nhiên, bài viết cũng chỉ ra những hạn chế đáng lo ngại. Mặc dù diện tích ứng dụng công nghệ cao đã tăng, nhưng con số này vẫn còn khiêm tốn so với tiềm năng phát triển. Cụ thể, diện tích trồng lúa ứng dụng công nghệ cao mới chỉ đạt hơn 24.000 ha trên tổng số 168.000 ha. Tình trạng tương tự cũng diễn ra với cây ăn quả và cây nguyên liệu.

Một vấn đề khác là khâu chế biến, tiêu thụ vẫn còn yếu. Tình trạng “giải cứu nông sản” như cam, gừng, bí... vẫn diễn ra, cho thấy sự thiếu ổn định và bền vững trong chuỗi giá trị. Việc phát triển ồ ạt mà thiếu quy hoạch đã dẫn đến tình trạng cung vượt cầu, khiến nhiều sản phẩm OCOP dù đã được gắn sao vẫn gặp khó khăn trong tiêu thụ. Tình trạng xuất khẩu thô chiếm tỷ trọng lớn cũng làm giảm giá trị gia tăng của nông sản.

Giải pháp nào để nông nghiệp Nghệ An cất cánh?

Trước những tồn tại này, bà Võ Thị Nhung, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An đã đưa ra một số định hướng mang tính chiến lược, tập trung vào việc cơ cấu lại nền nông nghiệp.

1. Tái cơ cấu sản xuất theo chuỗi giá trị và vùng sinh thái. Một trong những giải pháp then chốt để nông nghiệp Nghệ An phát triển bền vững là tái cơ cấu sản xuất theo chuỗi giá trị và vùng sinh thái. Thay vì sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, tỉnh cần tập trung hình thành các vùng sản xuất hàng hóa lớn chuyên canh các sản phẩm chủ lực. Điều này không chỉ giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm chi phí mà còn nâng cao chất lượng sản phẩm. Cùng với đó, việc ứng dụng công nghệ cao là giải pháp cốt lõi để tăng năng suất và tạo ra những sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế. Để đảm bảo đầu ra ổn định, cần thúc đẩy liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp, hợp tác xã và nông dân, xây dựng những mô hình chuỗi cung ứng bền vững, nơi các bên cùng chia sẻ rủi ro và tối ưu hóa lợi nhuận.

2. Bên cạnh việc tái cơ cấu sản xuất, việc tổ chức lại sản xuất và phát triển kinh tế hợp tác cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng. Trước hết, cần phát triển kinh tế trang trại theo hướng sản xuất hàng hóa quy mô lớn, tạo ra những sản phẩm có chất lượng đồng đều và ổn định. Song song đó, việc nâng cao hiệu quả của các hợp tác xã (HTX) là điều cần thiết. Các HTX phải trở thành cầu nối vững chắc, không chỉ tổ chức lại sản xuất cho các hộ dân mà còn hỗ trợ họ trong việc tìm kiếm thị trường, xúc tiến thương mại, giúp nông sản tiếp cận các kênh phân phối hiện đại một cách bền vững.

3. Để hiện thực hóa những mục tiêu trên, việc thu hút đầu tư từ các doanh nghiệp lớn vào lĩnh vực nông nghiệp là vô cùng quan trọng. Tỉnh cần có những chính sách ưu đãi, hỗ trợ cụ thể nhằm khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào các khâu chế biến sâu và xuất khẩu. Điều này không chỉ giúp tạo ra giá trị gia tăng vượt trội cho nông sản, thay vì chỉ xuất khẩu thô, mà còn góp phần giải quyết bài toán đầu ra, đảm bảo tiêu thụ bền vững cho sản phẩm của nông dân.

Để những giải pháp trên trở thành hiện thực, cần có sự vào cuộc đồng bộ từ chính quyền, doanh nghiệp và người dân. Việc quy hoạch sản xuất, kiểm soát chất lượng và xây dựng thương hiệu là những yếu tố then chốt để nông sản Nghệ An có chỗ đứng vững chắc trên thị trường trong nước và quốc tế.