Trận chiến đấu phòng ngự và phản kích khôi phục trận địa, của đại đội 5 tiểu đoàn 5 trung đoàn 2 sư đoàn 328 (ĐKQN) phối thuộc cho sư đoàn 314 phiên hiệu là e983/f314/QK2, tại khu vực Rừng Xanh, Pa Hán, Minh Tân, Vị Xuyên (ngày 23 đến 25/9/1985).
Trước ngày 23/9/1985, sau khi thay quân, Trung Quốc mỗi ngày dùng hàng vạn quả pháo, cối bắn phá vào các khu vực trận địa của ta ở cả Tây và Đông sông Lô: khu vực: bình độ 1100; Đồi Đài, Cô Ích, Đá Pháp, 4 hầm, 6a, 6b, trên hướng Thanh Thuỷ, Vị Xuyên; bình độ 300, 400, Rừng Xanh, Pa Hán, và khu vực Đồi Tròn, Lũng 840 Minh Tân, Vị Xuyên với mật độ dày đặc có cả cối pháo khoan, nhằm phá huỷ hệ thống công sự trận địa, chiến hào và sát thương bộ đội ta. Qua theo dõi tình hình địch, Cơ quan Tham mưu tiền phương Mặt trận báo cáo, Tham mưu trưởng Nguyễn Đức Huy đã nhận định: Sau đợt bắn phá hoại dài ngày này, rất có thể địch sẽ tổ chức các trận đánh tấn công quy mô lớn trên toàn Mặt trận để gây thanh thế và lấy lại tinh thần cho lính của họ khi đã để mất A6b trước đó.
Lúc này, Tư lệnh Mặt trận Vị Xuyên là Thiếu tướng Hồng Tân- Phó Tư lệnh Quân khu 2 đang phụ trách Tư lệnh Mặt trận Vị Xuyên, thay cho Trung tướng Nguyễn Hữu An về làm Tư lệnh Quân khu 2, thay cho Thượng tướng Vũ Lập. (Đồng chí Nguyễn Đức Huy được bổ nhiệm chức Phó Tư lệnh- Tham mưu trưởng Quân khu 2- vẫn kiêm Tham mưu trưởng Mặt trận Vị Xuyên).
Sau khi nghe báo cáo, Tư lệnh Hồng Tân lệnh cho Tham mưu trưởng và cơ quan Tham mưu tiền phương Mặt trận Vị Xuyên, kịp thời thông báo tình hình địch, xuống tất cả các đơn vị; đồng thời nhắc nhắc phải cảnh giác cao độ, các đơn vị pháo binh phải chuẩn bị sẵn các phần tử tại các vị trí trọng yếu để chi viện cho bộ binh chiến đấu giữ vững trận địa.
Đúng như dự đoán của ta: 5 giờ sáng ngày 23/9/1985, sau 2 giờ pháo hoả cấp tập trên toàn tuyến với hàng vạn quả đạn các loại, khoảng 1 trung đoàn bộ binh địch tấn công từ bình độ 1200 (dông cao điểm 1509) xuống bình độ 1100 do 1 tiểu đoàn của f313 chốt giữ; Hướng đồi Đài, chúng cũng dùng bộ binh tấn công nhưng không lên mà chỉ nghi binh; Trên hướng Pa Hán, Minh Tân, (Đông sông Lô), địch dùng lực lượng khoảng 1 trung đoàn tấn công vào trận địa của Tiểu đoàn 5 Trung đoàn 983 Sư đoàn 314 ở khu vực Rừng Xanh, bình độ 300, 400, chân cao điểm 1250, dãy Hán Dương. Một đại đội địch dùng súng phun lửa bắn vào hang tiền tiêu của trung đội 1, đại đội 5, làm ta hy sinh gần hết, chỉ còn 3 đồng chí nấp trong ngách thoát được. sau đó bộ binh địch tràn lên chiếm hang tiền tiêu và hòng tấn công vào khu vực Đại đội 5. Tuy nhiên, sau đó Sư đoàn 314 đã lệnh cho Trung đoàn 983, lệnh cho đại độ 5 kiên quyết ngăn chặn địch, không cho chúng Phát triển thêm, chờ lực lượng phía sau lên phản kích khôi phục lại trận địa đã mất. Đồng thời dùng hoả lực bắn trùm lên khu vực Rừng Xanh, tiêu diệt và ngăn không cho địch phía sau lên tăng viện. Đêm ngày 23/9/1985, Ta dùng hoả lực các loại bắn ngăn chặn vào những khu vực vị trí địch có thể triển khai đội hình tăng viện để tấn công vào Pa Hán. Chiều ngày 24/9/1985, sau khi phát hiện vị trí chỉ huy của Đại đội và lực lượng địch tập trung nhiều ở hang số 2. Đồng chí Nguyễn Đức Huy đã lệnh cho Sư doàn 314 dùng 4 quả B72, bắn vào hang số 2, tiêu diệt phần lớn quân địch tại đây, số còn lại chạy tán loạn về phía sau tìm nơi ẩn nấp.
Đêm ngày 24/9/1985, Sư đoàn 314 lệnh cho Trung đoàn 983, dùng 1 đại đội của Tiểu đoàn 5 chuẩn bị phản kích. 5 giờ sáng ngày 25/9/1985, được sự chi viện mạnh của hoả lực pháo các cấp, Tiểu đoàn 5, dùng 1 đại đội tăng cường đã phản kích tiêu diệt toàn bộ quân địch ở khu vực Rừng Xanh, Hang số 1 (Hàng tiền tiêu), khôi phục lại trận địa đã mất tại Trung đội 1, Đại đội 5, Tiểu đoàn 5, Trung đoàn 983 Sư đoàn 314, sau đó củng cố công sự trận địa đánh bại tất cả các đợt tấn công của địch, giữ vững trận địa. (Vị trí này ta vẫn giữ được cho đến khi kết thúc chiến tranh tháng 10/1989).
Tính đến ngày 25/9/1985, ta đã đánh bại cuộc tấn công của 2 sư đoàn địch trên cả 2 hướng; khôi phục lại và chốt giữ được toàn bộ trận địa ở hướng Pa Hán, và giữ vững trận địa ở bình độ 1100. Sau trận này, Trung đoàn 2 Sư đoàn 328 ĐKQN (Phiên hiệu e983 Sư đoàn 314 Quân khu 2) được tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Hai; đồng chí Đặng Ngọc Nuôi, Trung đoàn trưởng và một số cá nhân khác được tặng thưởng Huân chương chiến công hạng 3.
Trận phòng ngự ngày 14/10/1986 của Đại đội 2 Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 122, Sư đoàn 313 Quân khu 2 tại bình độ 1100 (dông cao điểm 1509).
Đồng chí Nguyễn Đức Huy trên cương vị là Tham mưu trưởng Mặt trận đã chỉ đạo kịp thời hoả lực pháo binh Quân khu chi viện cho đại đội 2 chiến đấu phòng ngự bình độ 1100, kiên quyết chặn không cho quân địch tấn công từ bình độ 1200 xuống. đánh thiệt hại nặng 2 tiểu đoàn địch, hơn 200 tên bị diệt, ta thu 12 súng AK, 1 súng B41, 5 máy VTĐ, trận địa được giữ vững cho đến kết thúc chiến tranh. (tháng 10/1989)
Trận đánh phòng ngự ngày 19/10/1986 của Tiểu đoàn 8, Trung đoàn 818, Sư đoàn 314 Quân khu 2, tại Đồi Tròn, Lũng 840, Minh Tân, Vị Xuyên.
Quân địch trước đó đã dùng hoả lực các loại, cả đạn khoan bắn sang khu vực trận địa của Tiểu đoàn 8 tại Đồi Tròn, lũng 840 ròng rã suốt gần 2 tháng trời, (Cũng trong một lần cối 120 khoan của địch bắn trúng vào hầm chỉ huy Tiểu đoàn 8, (ngày 25/8/1986), làm đồng chí Ngô Xuân Bình -Tiểu đoàn phó và một số cán bộ chiến sĩ của tiểu đoàn bộ hy sinh tại chỗ, đồng chí Trần Xuân Thoại, Tiểu đoàn trưởng cùng một số chiến sĩ bị thương nặng, đồng chí Thoại đưa ra đến trạm xá của Sư đoàn ở km 13, hôm sau hy sinh.
Sư đoàn trưởng Nguyễn Văn Minh nhận định tình hình địch bắn nhiều có tính chất phá hoại thế này, rất có thể chúng sẽ tấn công ta với quy mô lớn vào thời gian tới. Đồng thời báo cáo lên Tư lệnh Mặt trận tiền phương Quân khu 2, đồng chí Nguyễn Đức Huy Tham mưu trưởng Mặt trận cũng có chung nhận định và lệnh cho các đơn vị trên toàn Mặt trận cảnh giác cao, sẵn sàng đánh bại quân địch khi chúng tấn công ta.
Quả nhiên, đúng như dự tính phán đoán, đúng 11 giờ trưa ngày 19/10/1986, địch bất ngờ dùng hoả lực bắn cấp tập dồn dập vào các trận địa ta, tập trung nhiều trên hướng Đồi Tròn, lũng 840 khu vực trận địa của Tiểu đoàn 8 Trung đoàn 818 Sư đoàn 314 Quân khu 2 phòng ngự. Đến 11 giờ 45, pháo địch chuyển làn, song vẫn tiếp tục dùng đạn pháo giấy bắn vào trận địa ta để nghi binh. Sau đó địch dùng bộ binh khoảng 1trung đoàn tăng cường tấn công từ hướng cao điểm 1030 vào trận địa của Tiểu đoàn 8 ở Đồi Tròn, Minh Tân. Vị Xuyên.
Do ta đã có hiệp đồng và chuẩn bị sẵn phần tử vào các khu vực địch có thể triển khai đội hình tấn công trước tiền duyên trận địa kéo dài về phía cao điểm 1030, 1250, Xi Cà Lá, nên các đài quan sát pháo binh, bộ binh đều phát hiện địch, báo cáo về Sư đoàn, Quân khu lập tức ra lệnh đồng loạt bắn theo kế hoạch, pháo binh chiến dịch chế áp các trận địa hoả lực địch. (Phải nói rằng, nhờ có sự chi viện hiệu quả đắc lực của lực lượng pháo binh các cấp mà bộ binh ta đã chiến đấu tiêu diệt địch, giữ vững được trận địa)
Hơn 12 giờ, bộ binh đi đầu của địch là những đơn vị lính sơn cước, đeo các thùng tôn bên trong đựng mìn dây như ruột tượng gạo dài khoảng 20- 30 m, chúng chưa kịp điểm hoả đã bị bộ binh Đại đội 5 bắn tiêu diệt ngày từ trước tiền duyên trận địa. Quân địch bị chặn lạị, lui ra, tiếp tục gọi pháo bắn vào trận địa ta, sau đó địch tiêp tục tấn công thêm 3 lần nữa, đều bị hoả lực các loại và bộ binh ta tiêu diệt, xác chết la liệt trước tiền duyên kéo dài về phía sau cao điểm 1030. Đến 18 giờ cùng ngày, địch ngừng tiến công, tất cả hai bên đều không có hoạt động về hoả lực sang nhau, một hiện tượng hiếm có ở Mặt trận Vị Xuyên.
Đêm 19/10/1986, và mấy đêm tiếp theo, địch gọi loa cắm cờ trắng xin xuống lấy xác, ta cũng được lệnh cấp trên, để yên cho địch giải quyết hậu quả; đồng thời các đơn vị cũng tranh thủ giải quyết thương binh liệt sỹ, bổ sung vũ khí, trang bị, củng cố xây dựng công sự trận địa. Đây có thể là một trong những trận đánh phòng ngự đạt hiệu suất cao ở Mặt trận Vị Xuyên, Hà Tuyên.
Sau trận này, Quân khu và Bộ Quốc phòng đã xuống tại sở chỉ huy Sư đoàn 314 để họp tổng kết; Sau này còn được viết thành Chiến lệ điển hình và bài giảng để phổ biến trong toàn quân. Sư đoàn 314 được Đảng và Nhà nước tặng Huân chương Quân công hạng 3. Một số đơn vị và cá nhân được tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng 2 hạng 3.
Trận đánh phòng ngự quy mô lớn cuối cùng ở Mặt trận Vị Xuyên (Từ ngày 01 đến ngày 05/01/1987)
Sau khi thay phiên xong, quân địch lại tổ chức một đợt tấn công với quy mô cấp trung đoàn vào các trận địa của ta ở cả Tây và Đông sông Lô từ ngày 01/01/1987 đến ngày 05/01/1987
5 giờ sáng ngày 01/01/1987, địch lại dùng hoả lực pháo binh, súng cối bắn dồng dập vào trận địa ta ở toàn tuyến từ bình độ 1100, đến A6, a, A6b, cóp ép, 4 hầm, Đồi Đài, Đá Pháp, Cô Ích, sang đến bình độ 300, 400, Hán Dương, Pa Hán, đến Đồi Tròn, Lũng 840, cao điểm 785, 788, và sâu cả vè phía sau. Tập trung chủ yếu khu vực Đồi Đài, Cô Ích, Đá Pháp và bình đọ 300, 400 Hán Dương, Pa Hán. Đến 8 giờ, bộ binh địch bắt đầu tấn công nhưng tất cả đều bị ta chặn lại, đẩy lui. Trên hướng Pa Hán, địch lại tấn công hòng đánh chiếm trận địa Đại đội 11, Đại đại đội 10 Tiểu đoàn 9 Trung đoàn 818, Sư đoàn 314, giống như chúng đã tấn công vào Tiểu đoàn 5 Trung đoàn 983 hồi tháng 9/1985. Tuy nhiên, do cảnh giác cao, được pháo binh chi viện rất kịp thời, bộ binh của 2 đại đội 10 và 11 đã đấy lui tất cả các đợt tấn công của địch, giữ vững trận địa. Đêm ngày 01/01/1987, địch vào giải quyết hậu quả, gây nhiều tiếng động ở trước tiền duyên khu vực Rừng Xanh, Tiểu đoàn 9 đã dùng cói 82 và đề nghị cối 120 của Trung đoàn bắn chặn địch.
Sang ngày 02 đến ngày 04/01/1987, địch vẫn tổ chức các hướng mũi tấn công như những ngày trước, cả hai bên Tây và Đông sông Lô, đều bị ta đánh thiệt hại không bám được vào chiến hào của ta. Sang ngày 05/01/1987, địch chỉ còn tổ chức tấn công vào khu vực Tây sông lô. Còn bên Đông sông địch chỉ dùng đánh hoả lực vào trận địa của Tiểu đoàn 9.
Kết thức đợt này, theo đài kỹ thuật, ta đã đánh thiệt hại nặng 2 trung đoàn địch. Kể từ đây, địch không còn tổ chức cuộc tấn công nào nữa cho đến khi kết thúc chiến tranh tháng 10/1989.
Sau trận này, đồng chí Bùi Văn Dũng, Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 9, đồng chí Trung đội trưởng DKZ đã được tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng 3.
Đến tháng 10/1989, ta đã buộc Trung Quốc phải rút hết 29 điểm lấn chiếm và chốt giữ trái phép trên lãnh thổ nước ta, rút quân về bên kia biên giới. Mặt trận Vị Xuyên, Hà Tuyên đã giành được thắng lợi trọn vẹn hoàn toàn.
Kết thúc chiến tranh Vị Xuyên Hà Tuyên, đồng chí Nguyễn Đức Huy đã góp phần xứng đáng vào thắng lợi chung của Mặt trận Vị Xuyên, Hà Tuyên, đồng chí đã được phong quân hàm Thiếu tướng, có lúc làm Quyền Tư lệnh Quân khu 2 thay cho đồng chí Đặng Quân Thuỵ. Năm 1993, năm 1996, Thiếu tướng Nguyễn Đức Huy được trên cho nghỉ hưu sau hơn 48 năm phục vụ trong quân đội.
Đồng chí Nguyễn Đức Huy luôn là người có mặt để chỉ huy chiến đấu ở các điểm nóng nhất của các chiến trường, trong các cuộc chiến tranh chống Mỹ, làm nghĩa vụ quốc tế giúp nước bạn Lào và chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc.
(Còn tiếp)
Hà Nội, ngày 14/5/2025
HMS (Sưu tầm)
