Khắc phục điểm yếu, thích ứng nhanh để phục hồi
Một trong những bài học đắt giá nhất của ngành rau quả năm nay chính là "cú vấp" của sầu riêng hồi đầu năm. Khi Trung Quốc siết chặt kiểm soát chất lượng, nhiều lô hàng bị trả về khiến kim ngạch xuất khẩu sụt giảm mạnh. Thay vì chấp nhận thất bại, các bên liên quan đã nhanh chóng hành động:
Thay đổi quy trình sản xuất: Doanh nghiệp và nông dân đã điều chỉnh quy trình trồng trọt, chế biến để đáp ứng yêu cầu về kiểm soát dư lượng cadmium và chất vàng O của hải quan Trung Quốc.
Xuất khẩu sầu riêng đã trở lại quỹ đạo tăng mạnh (Ảnh: VnEconomy)
Xây dựng cơ chế kiểm soát riêng: Lần đầu tiên, Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành quy trình kiểm soát an toàn thực phẩm riêng cho sầu riêng xuất khẩu. Đây là bước đi chiến lược, không chỉ giúp giải quyết vấn đề trước mắt mà còn nâng cao uy tín sản phẩm trên thị trường quốc tế.
Nhờ những giải pháp này, sầu riêng đã phục hồi ấn tượng. Riêng trong tháng 9/2025, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng ước đạt 800-900 triệu USD, cao nhất trong lịch sử.
Đa dạng hóa thị trường, giảm phụ thuộc
Sự tăng trưởng của ngành rau quả không chỉ đến từ Trung Quốc. Báo cáo của Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho thấy, tỷ trọng xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc đã giảm từ 70% năm 2023 xuống còn 58% trong 9 tháng đầu năm 2025. Điều này phản ánh nỗ lực đa dạng hóa thị trường, giảm rủi ro phụ thuộc.
Tăng tốc ở thị trường khó tính: Kim ngạch xuất khẩu sang Hoa Kỳ tăng 60%, Nhật Bản tăng 21% và Hà Lan tăng 39%. Những con số này cho thấy rau quả Việt Nam đã và đang đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe, mở rộng "đầu ra" bền vững hơn.
Nâng cao chất lượng, hướng tới mục tiêu 10 tỷ USD
Mục tiêu 8 tỷ USD trong năm 2025 đang ở trong tầm tay. Tuy nhiên, các chuyên gia đã nhìn xa hơn, đặt mục tiêu 10 tỷ USD vào năm 2030. Để đạt được con số này, giải pháp chính là tập trung vào chất lượng và xây dựng vùng nguyên liệu lớn, ổn định.
Xây dựng vùng nguyên liệu chất lượng cao: Đây là yếu tố cốt lõi để đảm bảo nguồn cung bền vững và đáp ứng yêu cầu của các thị trường khó tính.
Tăng cường chế biến sâu: Các mặt hàng như chuối, dừa, dứa, chanh leo, xoài chế biến đang ghi nhận tăng trưởng ổn định, góp phần làm đa dạng hóa cơ cấu sản phẩm và tăng giá trị xuất khẩu.
Việc ngành rau quả Việt Nam liên tục tăng trưởng trong ba năm qua cho thấy tiềm năng to lớn. Bằng cách tập trung vào chất lượng, đa dạng hóa thị trường và xây dựng nền tảng vững chắc, mục tiêu 10 tỷ USD không còn là điều viễn vông.
