Thông cáo báo chí phát đi từ Washington DC, ngày 7 tháng 10 năm2024 của W.B nhấn mạnh; Tăng trưởng năm 2024 của các quốc gia đang phát triển ở khu vực cao hơn so với các khu vực khác trên thế giới. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu bất ổn, đây là sự tăng trưởng kiên cường. Báo cáo Cập nhật Tình hình Kinh tế Khu vực Đông Á và Thái Bình Dương công bố cùng ngày thể hiện rõ triển vọng kinh tế bán thường niên của khu vực, làn nổi bật ba diễn biến chính là động lực tăng trưởng khu vực thay đổi khi tăng trưởng của Trung Quốc chậm lại, những thay đổi của mô hình thương mại do căng thẳng toàn cầu và tác động của các công nghệ như robot, trí tuệ nhân tạo và nền tảng kỹ thuật số đối với việc làm. Báo cáo kêu gọi cải cách cơ cấu nâng cao năng suất để tăng cường các động lực tăng trưởng trong nước thông qua các hiệp định thương mại quốc tế để thúc đẩy cơ chế thương mại cởi mở và ổn định hơn; các kỹ năng mềm, kỹ thuật số và kỹ thuật sâu hơn đồng thời giải quyết những trở ngại đối với dịch chuyển lao động; biến dạng giá cả và mở rộng bảo trợ xã hội cho người lao động trong nền kinh tế phi kỹ thuật số để tăng năng suất và việc làm.
Do tăng trưởng của nền kinh tế lớn nhất khu vực (Trung Quốc) giảm xuống còn 4,8% trong năm 2024 và tiếp tục xuống 4,3% trong năm 2025, mức tăng trưởng chung của khu vực đươc dự báochỉ đạt 4,8% trong năm 2024 và sẽ chững lại còn 4,4% vào năm 2025. Nhờ tiêu dùng trong nước gia tăng; xuất khẩu hàng hóa phục hồi và du lịch tăng trở lại.Tăng trưởng của khu vực (ngoại trừ Trung Quốc) dự báo đạt 4,7% trong năm 2024 và lên 4,9% trong năm 2025. Trong những nền kinh tế đang phát triển, Indonesia được dự báo tăng trưởng bằng hoặc cao hơn mức trước đại dịch, trong năm 2024 và 2025. Các quốc đảo Thái Bình Dương dự báo tăng trưởng ở mức 3,5% trong năm 2024 và 3,4% năm 2025 khi du lịch được phục hồi. Tăng trưởng đầu tư được nhận định vẫn còn yếu ở nhiều nơi trong khu vực.
Hoàng hôn vàng trên hồ Hàn Quốc (Ảnh Yongseok Chun)
Phát biểu trong lễ công bố báo cáo, Phó Chủ tịch Ngân hàng Thế giới phụ trách khu vực Đông Á và Thái Bình Dương, Manuela V. Ferro cho biết: “Các quốc gia ở Đông Á và Thái Bình Dương tiếp tục là động lực tăng trưởng cho nền kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng đang chậm lại Bà nhấn mạnh, để duy trì tăng trưởng mạnh mẽ trong trung hạn, các quốc gia trong khu vực phải chủ động hiện đại hóa và cải cách nền kinh tế để thích nghi với sự chuyển đổi các mô hình thương mại và thay đổi về công nghệ".
Báo cáo cập nhật tình hình kinh tế kỳ này đã chỉ ra ba yếu tố gây ảnh hưởng đến tăng trưởng khu vực trong chuyển dịch thương mại và đầu tư, tăng trưởng chậm lại ở Trung Quốc và sự bất ổn chính sách toàn cầu ngày một gia tăng.
Thứ nhất, căng thẳng thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc tạo cơ hội cho các nước tăng cường vai trò trong chuỗi giá trị toàn cầu bằng “kết nối” các đối tác thương mại lớn. Các công ty Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ đã chứng kiến doanh thu tăng tới 25%, nhanh hơn so với nhiều thị trường khác trong giai đoạn 2018-2021. Tuy nhiên, bằng chứng lại cho thấy các nền kinh tế có thể bị hạn chế trong vai trò “kết nối một chiều” khi các quy tắc xuất xứ và hạn chế xuất nhập khẩu mới, nghiêm ngặt được áp dụng.
Hai là nhứng nước láng giềng của Trung Quốc được hưởng lợi từ tăng trưởng mạnh mẽ của quốc gia này trong những thập kỷ đã qua,tuy nhiên, quy mô của động lực này đang giảm dần. Trung Quốc đã thúc đẩy các nước khác thông qua nhập khẩu hàng hóa, nhưng nhu cầu nhập khẩu hiện nay của Trung Quốc tăng chậm hơn GDP. Nhập khẩu chỉ tăng 2,8% trong 7 tháng đầu năm nay so với mức gần 6% mỗi năm trong thập kỷ trước.
Thứ ba, bất ổn toàn cầu tác động tiêu cực đến nền kinh tế khu vực. Ngoài sự bất ổn về địa chính trị, những bất định về chính sách kinh tế gia tăng có thể làm mất ổn định sản xuất công nghiệp và giá cổ phiếu, ở ĐÁ-TBD đã lần lượt tăng 0,5% và 1%.
Phần Chuyên đề của báo cáo đã xem xét cách các quốc gia trong khu vực tận dụng công nghệ mới để tiếp tục tạo việc làm. Rô-bốt công nghiệp, trí tuệ nhân tạo (AI) và các nền tảng số đang thay đổi thị trường lao động trong khu vực. Từ năm 2018 đến năm 2022, sử dụng robot đã giúp tạo việc làm cho khoảng 2 triệu (4,3%) lao động chính thức có tay nghề do năng suất cao hơn với quy mô sản xuất gia tăng lên cũng như nhu cầu về các kỹ năng bổ sung, robot đã thay thế khoảng 1,4 triệu (3,3%) lao động chính thức có tay nghề thấp ở các nước ASEAN-5.
Với việc làm còn thủ công trong khu vực EAP, tỷ lệ việc làm bị AI đe dọa nhỏ hơn so với những nền kinh tế tiên tiến. Khu vực ở vị thế kém hơn để tận dụng lợi ích năng suất của AI vì chỉ chiếm 10% công việc có thể bổ sung bằng AI so với khoảng 30% ở các nền kinh tế phát triển hoăc tiên tiến.
Trí tuệ nhân tạo (Ảnh minh họa)
Chuyên gia kinh tế trưởng khu vực Đông Á và Thái Bình Dương của Ngân hàng Thế giới, Aaditya Mattoo nhận xét: “Mô hình phát triển của Đông Á dựa vào thị trường toàn cầu mở và sản xuất thâm dụng lao động đang bị thách thức bởi căng thẳng thương mại và công nghệ mới. Phản ứng tốt nhất là tận dụng các hiệp định thương mại và trang bị cho mọi người những kỹ năng cũng như tính cơ động để tận dụng các công nghệ mới.”
