Phạm Văn Sĩ lấy ngay ô tô con của vợ hiệu Hyudai biển số 70A-04276 phóng đuổi theo ô tô du lịch đến ngay địa điểm đặt Bia kỷ niệm TTXGP để gặp chúng tôi.
Không bao giờ quên
Giữa trưa mùa khô oi ả, tiếng ve sầu kêu râm ran, tay bắt mặt mừng sau nhiều năm xa cách nay mới có dịp gặp lại, chúng tôi cùng nhau ôn lại những tháng năm gian khổ tại căn cứ này.

Giữa năm 1973, lớp phóng viên GP10 chúng tôi sau khi vượt Trường Sơn vào nhận công tác làm phóng viên biên tập TTXGP tại R (mật danh của Trung ương Cục miền Nam) ở về phía Bắc tỉnh Tây Ninh, sát biên giới Việt Nam - Campuchia, cách thị xã Tây Ninh khoảng 60km. Phạm Văn Sĩ sinh năm 1957, lúc đó mới 16 tuổi, mới học trung học cơ sở (lớp 7) không có điều kiện học thêm nữa, đã tham gia kháng chiến, dáng người nhỏ bé, nhanh nhẹn, được bố trí làm giao liên cho B7/3 (Ban biên tập tin TTXGP). Sĩ vốn là con em Việt Kiều Campuchia, bố mẹ gốc Bắc (Thái Bình), là dân phu đồn điền cao su từ thời Pháp thuộc. Em vẫn nói tiếng Bắc chứ không nói tiếng Nam Bộ.
Cảnh đói cơm nhạt muối, chia nhau củ sắn lùi, sống chết có nhau cách đây nửa thế kỷ được nhắc tới như đang tái hiện trước mắt chúng tôi. Ký ức không thể nào quên, anh em cùng nhau đi làm rẫy trồng sắn, trồng rau, săn bắt, hái lượm bên bờ sông Vàm Cỏ để cải thiện đời sống. Thiếu thốn trăn bề, những bữa cơm ở trong rừng thời ấy rất đạm bạc, thường chỉ có canh bí đỏ, cá khô, cơm độn mỳ (sắn) hoặc độn đỗ xanh nguyên hạt. Có lúc bộ phận hậu cần không chạy được gạo, chúng tôi đã phải ăn đậu xanh cả tuần thay cơm, thiếu chất, ruột gan cứ cồn cào, chỉ thèm được ăn bát cơm tẻ. Rồi những lúc bị sốt rét hành hạ, lên cơn vật vã, run cầm cập mà chúng tôi gọi đùa là “đóng thuế rừng” nằm điều trị tại trạm xá dã chiến, người xanh như tàu lá, được y tá tiêm thuốc quinin vào hai bên mông để chóng cắt cơn sốt.

Cũng may, khi đó chúng tôi được một số cán bộ là Việt kiều biết tiếng Khmer dẫn ra phum Cháy Campuchia chỉ cách căn cứ TTXGP khoảng hơn 30 phút đi bộ đem quần áo mới từ Bắc vào đổi được ít đường thốt nốt về cùng nhau nhâm nhi khi uống trà B”lao vào buổi tối trong rừng chiến khu tỉnh mịch, tán gẫu, kể chuyện tiếu lâm, chế tác vè trêu nhau, cười quên mệt. Nhớ nhất là hôm chúng tôi dùng đường thốt nốt nấu chè đậu xanh “chiêu đãi” Phạm Văn Sỹ và một số em giao liên với hương vị ngọt thanh khác với đường mía. Đêm Nô-en năm 1973, về khuya sương xuống se lạnh, bỗng có tiếng động lá rừng rụng khô dưới mặt đất sột soạt, một chú rắn cạp nia to, dài bằng chiếc đòn gánh trườn qua lán tôi ở. Chúng tôi chiếu đèn pin phát hiện dùng gậy đập mạnh một nhát giữa sống lưng, rắn quằn quại , liền bị đánh dập đầu, đem lột da, chặt khúc để rán uống rượu thật tuyệt.

Tôi là người không biết hát nhưng khi vào R, tất cả đều phải tham gia đội văn nghệ của B7/3 (Ban biên tập tin TTXGP), là thành viên trong màn đại hợp xướng trầm bỗng du dương thành bè cao thấp với hai ca khúc bất hủ “Ca ngợi Tổ quốc” của Nhạc sĩ Hồ Bắc và “Cô gái mở đường” của Nhạc sĩ Xuân Giao, là một trong những tiết mục văn nghệ đặc sắc đáng nhớ trình diễn trong đêm kỷ niệm 13 năm thành lập TTXGP (12/10/1960 – 12/10/173) ở chiến khu Tây Ninh. cuộc sống trong R khi đó theo chế độ cấp phát hiện vật, không tiêu tiền, rất gian khổ, thiếu thốn trăm bề nhưng tinh thần lạc quan, tình thương yêu đồng đội đùm bọc nhau đã giúp chúng tôi vượt qua tất cả.
Trở thành “Đại gia”
Thiết tha mời, tôi và anh Đoàn Việt tạm tách ra khỏi đoàn phóng viên GP 10 lên xe ô tô của Phạm Văn Sĩ đưa về nhà. Từ Bia kỷ niệm của TTXGP tại xã Tân Bình về xã Tân Lập, huyện Tân Biên (Tây Ninh) hơn 20 Km, chỉ chưa đầy 30 phút ô tô.
Nhà của Phạm Văn Sĩ là biệt thự 2 tầng bề thế, có hình chóp nổi bật trên khuôn viên mặt đường 25 m, chiều dài 150m, tọa lạc sát mép Quốc lộ 22B, gần với trụ sở UBND xã Tân Lập, đi lại thuận tiện, được xây dựng cách đây đã mấy năm cũng phải nhiều tỷ đồng. Phía sau biệt thự là vườn cây xanh mát, nuôi vài thú rừng, rất hài hòa. Đồ gỗ và nội thất trong biệt thự này khỏi phải chê. Bộ bàn ghế Minh Quốc bề thế sang trọng dùng để tiếp khách có lẽ cũng phải tiền tỷ. Vợ chồng Phạm Văn Sĩ đều có ô tô riêng, tự lái, là hình mẫu gia đình khá giả thời kinh tế thị trường, hội nhập sâu rộng.

Tiếp chúng tôi, mẹ của Phạm Văn Sĩ là bà Vũ Thị Thuận cao niên trông khỏe mạnh, mắt sáng, minh mẫn, tự đi lại bình thường, vẫn nói tiếng Bắc, đon đả giới thiệu chính quê của bà ở xã Thái Đô, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình. Bà cùng chồng là ông Phạm Văn Miên người cùng xã Thái Đô, nguyên là dân phu đồn điền cao su (còn gọi là dân Công tra) do chủ Pháp tuyển mộ năm 1944 vào ở làng phu cao su Krêk, tỉnh Công Pông Chàm (Campuchia). Năm 1973, khi Lon Non đảo chính, Việt kiều ở Campuchia bị chúng tàn sát. Gia đình bà Thuận cũng như nhiều Việt Kiều ở Campuchia phải chạy về sinh sống ở xã Tân Lập. Chồng bà Thuận bị trúng đạn pháo của Khmer Đỏ giết hại khi chúng xâm lấn biên giới tại xã Tân Lập năm 1979. Từ sau ngày giải phóng miền Nam đến nay, bà Thuận cùng với con cái đã 5 lần đi máy bay ra Bắc về thăm quê Thái Bình. Bà Thuận tỏ ra mãn nguyện khi đất nước hòa bình, thống nhất, yên ổn, các con cháu đều trưởng thành, làm ăn khấm khá, không còn cảnh chạy loạn, thiếu đói như những năm tháng trước đây phải tha hương làm thuê cho chủ Tây trên đất khách quê người kiếm sống, đi làm phu cao su thoát khỏi nạn đói năm 1945 ở quê Thái Bình.
Thả bầu tâm sự, Phạm Văn Sĩ kể cho chúng tôi nghe về những thăng trầm những năm qua. Từ giao liên ở R về tiếp quản Sài Gòn giải phóng 30/4/1975, Phạm Văn Sĩ về làm nhân viên văn phòng TTXGP. Do văn hóa chỉ mới trung học cơ sở, khó bố trí công viêc, năm 1976, Phạm Văn Sĩ xin về địa phương công tác làm công an viên xã Tân Lập, huyện Tân Biên, tỉnh Tây Ninh. Đến năm 1979, Phạm Văn Sĩ làm Phó Chủ tịch UBND, Trưởng Công an xã Tân Lập.
Chủ tịch nước mừng thọ bà Vũ Thị Thuân trên 100 tuổi.
Sau khi hết nhiệm kỳ Phó Chủ tịch, Trưởng Công an xã Tân Lập, năm 1984, Phạm Văn Sĩ xin nghỉ việc chuyển sang làm kinh tế cùng vợ. Với số vốn tích cóp được, Phạm Văn Sĩ đã tậu, trồng được hơn 30 ha cao su tiểu điền khai thác hơn chục năm nay. Phạm Văn Sĩ đã thuê hơn chục lao động chăm sóc, khai thác mủ. Từ năm 2004 đến năm 2009, mủ cao su được giá, lúc cao nhất đến 93.000đ/kg mủ quy khô, gia đình Phạm Văn Sĩ đã tạo được nguồn thu khấm khá. Từ 3 năm nay, mủ cao su rớt giá thê thảm, chỉ còn 23.000 đ/kg, kinh doanh cầm chừng, không có lãi, đang chờ cơ hội mủ cao su lên giá. Tuy vậy, giá trị tài sản 1 ha cao su hiện nay của Phạm Văn Sỹ có bán rẻ cũng phải 600 triệu đồng, với 30 ha cao su đang khai thác cũng có trong tay nhiều tỷ đồng.
Vốn là người từng trải, nhạy bén với kinh tế thị trường, khi Nhà nước nâng cấp cửa khẩu Xa Mát trên địa bàn xã Tân Lập lên cửa khẩu quốc gia, vợ chồng Phạm Văn Sĩ đã lập Công ty TNHH Hải Âu chuyển sang kinh doanh xuất nhập khẩu nông sản, chủ yếu là nhập khẩu mỳ lát (sắn lát) cung ứng cho chế biến thức ăn gia súc ở miền Tây Nam Bộ và xuất sang Trung Quốc.
Kết hợp với kinh doanh xuất nhập khẩu nông sản, vợ chồng Phạm Văn Sĩ đã tậu mặt bằng, xây hai nhà kho cho thuê chứa hàng tại cửa khẩu Xa Mát, đang đầu tư xây tiếp thêm nhà kho thứ 3 để cho thuê, tạo được nguồn thu kha khá.

Hai ảnh trên: Con cháu mừng thọ bà Vũ Thị Thuận 105 tuổi. Bà mất 23/2/2023 thọ 106 tuổi. Ảnh do Phạm Văn Sĩ cung cấp.
Phạm Văn Sĩ có hai con trai đã xây dựng gia đình, đều thành đạt. Chỉ sang bên kia đường, Phạm Văn Sĩ giới thiệu một biệt thự 2 tầng trị giá nhiều tỷ đồng quy mô bằng biệt thự mà vợ chồng Sỹ cùng mẹ già đang ở với con trai đầu cũng vừa xây cho đứa con trai thứ 2 ra ở riêng. Con trai đầu của Sĩ có ba con trai. Con trai thứ 2 của Sĩ có một con trai. Như vậy, Phạm Văn Sĩ hiện có 4 cháu nội đều là cháu trai. Phạm Văn Sỹ bộc bệch: Em thành đạt như ngày hôm nay là nhờ vào người vợ đảm đang, kinh doanh giỏi. Vợ em là Trần Thị Biển năm nay 53 tuổi, cũng là Việt Kiều, từng ở đồn điền cao su Chúp (Campuchia) cùng với bố mẹ (bố vợ quê gốc Huế là đầu bếp nấu ăn cho chủ Tây, mẹ người Quảng Nam) cũng nguyên là dân phu đồn điền cao su chạy loạn năm 1973 về định cư tại xã Tân Lập, huyện Tân Biên (Tây Ninh).
Nhanh thật! Mới hôm nào ở chiến khu mặt còn non choẹt, nay Phạm Văn Sĩ đã 68 tuổi, người cao to, khỏe mạnh, còn chúng tôi đều 80 tuổi, nguyên phóng viên GP10, là cán bộ về nghỉ hưu với nhiều thăng trầm cùng với sự đổi mới của đất nước.
Ngẫm lai sau nhiều năm gặp lại nhau, một số bạn cùng trang lứa với Phạm Văn Sĩ, làm giao liên cho TTXGP năm xưa, vẫn bám lấy cơ quan cũ làm nhân viên bảo vệ cho Cơ quan đại diện TTXVN phía Nam đóng tại TPHCM, sống chật vật vì thu nhập trông chờ vào đồng lương Nhà nước chỉ có hạn cũng đã về hưu. Nhưng Phạm Văn Sĩ đã mạnh dạn về quê công tác, chuyển ra ngoài làm kinh tế, nay đã trở thành “đại gia”, ra dáng ông chủ doanh nghiệp tư nhân đang ăn nên làm ra, sản xuất kinh doanh tổng hợp vừa có cao su tiểu điền kết hợp với xuất nhập khẩu nông sản, vừa có nhà kho tại cửa khẩu để cho thuê kiếm bộn tiền, góp phần giải quyết việc làm cho cả chục lao động.
Xin chúc mừng Phạm Văn Sĩ trở thành doanh nhân bước đầu thành đạt trên mảnh đất vùng biên này. Nơi đây từng là căn cứ địa trong hai cuộc kháng chiến cứu nước, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và bảo vệ biên giới Tây Nam Tổ quốc, thấm đậm máu xương của không biết bao nhiêu đồng đội, đồng bào ta đã ngã xuống.
(Còn nữa)
Đón đọc bài 6: Về với "Mã Đà sơn cước"- Chiến khu D