Ba năm trước, chị T. nhập viện trong tình trạng ăn uống kém, bí tiểu kéo dài, đau bụng và bụng trướng. Trước đó, chị đã điều trị ở nhiều bệnh viện lớn tại TP.HCM nhưng không hiệu quả. Tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định, các bác sĩ chẩn đoán chị mắc hội chứng Budd-Chiari – một bệnh lý hiếm gặp, tỷ lệ chỉ khoảng 1/100.000 đến 1/2,5 triệu dân.
Thông thường, sau khi máu đi qua gan, nó chảy qua các tĩnh mạch gan vào tĩnh mạch chủ dưới rồi trở về tim. Ở bệnh nhân Budd-Chiari, dòng chảy này bị chặn một phần, gây tắc nghẽn tĩnh mạch gan. Hậu quả là gan sưng to, đau khi chạm vào, dịch rò rỉ từ gan vào ổ bụng gây cổ trướng – triệu chứng thường gặp nhất. Bệnh dễ bị nhầm lẫn vì triệu chứng không đặc hiệu, cần xét nghiệm chức năng gan, siêu âm và chụp CT để chẩn đoán.
Nhờ phát hiện kịp thời, các bác sĩ đã can thiệp đặt stent tĩnh mạch, duy trì kháng đông, giúp bệnh ổn định, tạo điều kiện để chị T. trở lại cuộc sống bình thường và lập gia đình.
Một năm sau, chị mang thai tự nhiên. Ngay từ đầu thai kỳ, chị được theo dõi sát sao tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định, dưới sự phối hợp giữa Đơn vị X-quang can thiệp và Khoa Sản thường. Thuốc kháng đông được điều chỉnh theo từng giai đoạn, thai nhi được theo dõi bằng siêu âm, Doppler mạch máu và các xét nghiệm định kỳ.
Đến tuần thai 38, bác sĩ phát hiện thai chậm tăng trưởng và giảm máu nuôi. Ê kíp nhanh chóng hội chẩn, ngưng kháng đông để phẫu thuật bắt con. Nhờ sự phối hợp đồng bộ của các chuyên khoa Sản, Tim mạch can thiệp, Gây mê hồi sức và Sơ sinh, ca mổ diễn ra thuận lợi, an toàn. Ngay sau sinh, chị T. được tái khởi động kháng đông sớm để phòng huyết khối và tắc stent.
BS.CKII Ngô Minh Hưng, Trưởng khoa Sản thường, cho biết đây là trường hợp hiếm gặp. Thai kỳ vốn là yếu tố nguy cơ khởi phát Budd-Chiari do tình trạng tăng đông sinh lý. Ở phụ nữ đã mắc bệnh, việc mang thai làm bệnh nặng thêm, nguy cơ tử vong cao nếu chưa điều trị ổn định. Tỷ lệ phụ nữ Budd-Chiari mạn mang thai và sinh con thành công chỉ khoảng 20-30%, hầu hết phải duy trì kháng đông trong thai kỳ. Thai cũng dễ gặp biến chứng như sẩy, thai chết lưu hoặc chậm phát triển trong tử cung.
Theo bác sĩ Hưng, phụ nữ mắc hội chứng Budd-Chiari chỉ nên mang thai khi bệnh đã được kiểm soát ổn định (sau nong, đặt stent, dùng kháng đông dự phòng). Khi có thai cần khám và hội chẩn đa chuyên khoa (Sản – Tim mạch – Huyết học); đánh giá chức năng gan, thận, đông máu và siêu âm kiểm tra stent; chuyển đổi kháng đông sang heparin TLPT thấp (LMWH) – an toàn trong thai kỳ; theo dõi sát bằng siêu âm hình thái, Doppler mạch máu và xét nghiệm định kỳ; ngưng kháng đông đúng thời điểm trước sinh để giảm nguy cơ chảy máu, đồng thời khởi động lại sớm sau sinh để phòng huyết khối.
Chứng kiến con gái vượt cạn thành công, bà B.T.R, mẹ sản phụ, xúc động: “Ngày con tôi được chẩn đoán bệnh, cả gia đình tưởng chừng như mất hết hy vọng. Nhờ bác sĩ Bệnh viện Nhân dân Gia Định cứu chữa và theo sát từng bước, hôm nay tôi mới được bồng cháu ngoại trên tay. Đây thật sự là phép màu với gia đình chúng tôi".
