Nhằm cụ thể hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW, ngày 19/9/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 249/2025/NĐ-CP, tạo hành lang pháp lý cho việc thu hút nhân tài phục vụ chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo quốc gia.
Cơ chế, chính sách thu hút chuyên gia khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Ảnh: baochinhphu.vn
Phạm vi và đối tượng áp dụng
Nghị định số 249/2025/NĐ-CP quy định áp dụng cho người Việt Nam định cư ở nước ngoài, người nước ngoài có trình độ cao, cũng như các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị, doanh nghiệp và cá nhân liên quan.
Chuyên gia được tuyển chọn phải đáp ứng tiêu chí về trình độ, thành tích khoa học, sáng chế, kinh nghiệm quốc tế hoặc công trình được ứng dụng thực tiễn. Điểm đáng chú ý là các tổ chức có quyền chủ động đề xuất lựa chọn chuyên gia và chịu trách nhiệm về hiệu quả.
Chuyên gia được hưởng mức lương thỏa thuận theo thị trường, thưởng đến 4 tháng lương/năm, được tự chủ về kinh phí, nhân lực, thiết bị nghiên cứu, đồng thời được hỗ trợ về nhà ở, đi lại, bảo hiểm sức khỏe, vé máy bay, nghỉ dưỡng hằng năm cho cả gia đình.
Chuyên gia phải tuân thủ pháp luật Việt Nam, bảo mật thông tin và chịu trách nhiệm cá nhân khi gây tổn thất. Điều này đảm bảo cân bằng giữa quyền lợi và nghĩa vụ trong thực hiện nhiệm vụ.
Chuyên gia hoàn thành nhiệm vụ có thể được xét giảm điều kiện nhập quốc tịch (đối với người nước ngoài), hoặc được bố trí công tác, bổ nhiệm trong hệ thống công vụ (đối với người Việt Nam). Cơ quan giới thiệu chuyên gia thành công được thưởng 1 tháng lương của chuyên gia.
Tư duy thể chế mới, phù hợp xu thế quốc tế và khuyến nghị
Nghị định số 249/2025/NĐ-CP cho thấy chuyển đổi từ tư duy “xin - cho” sang “trao quyền”, từ “quản lý hành chính” sang “đặt hàng theo năng lực thực tiễn”. Đây là điểm phù hợp với xu hướng quốc tế, giúp Việt Nam cạnh tranh trong thị trường chất xám toàn cầu.
Chế độ đãi ngộ linh hoạt, thiết thực; cơ chế gắn kết trách nhiệm; hỗ trợ gia đình chuyên gia... là những yếu tố then chốt bảo đảm thu hút được người giỏi thật sự, gắn bó lâu dài. Tuy nhiên, cần có nguồn lực đủ mạnh và cơ chế giám sát để đảm bảo hiệu quả thực thi.
Chính sách này mở đường thu hút chuyên gia trong nông nghiệp công nghệ cao, chuỗi giá trị nông sản, logistics nông nghiệp, chuyển đổi số nông thôn. Việc bố trí nhân tài về vùng sâu, vùng xa là cơ hội rút ngắn khoảng cách phát triển giữa đô thị và nông thôn.
Nghị định số 249/2025/NĐ-CP là một bước đột phá thể chế trong thu hút, sử dụng và phát huy trí tuệ người Việt Nam và bạn bè quốc tế phục vụ sự nghiệp phát triển đất nước. Việc triển khai hiệu quả sẽ góp phần xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia, thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn, cần:
Sớm ban hành các văn bản hướng dẫn thực thi chi tiết;
Bố trí nguồn lực tài chính tương xứng;
Tăng cường giám sát, đánh giá hiệu quả thực hiện;
Đẩy mạnh truyền thông chính sách để tạo sức lan tỏa đến các địa phương và lĩnh vực trọng điểm như nông nghiệp, nông thôn.
Việc thu hút và phát triển nhân tài không chỉ là giải pháp kỹ thuật, mà là một chiến lược dài hạn để đưa Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu trở thành quốc gia đổi mới sáng tạo, phát triển bền vững và có năng lực cạnh tranh toàn cầu.
V.X.B
