Là đất nước không lớn nhưng UAE lại gồm tới 7 vương quốc còn trong tình trạng lạc hậu, nhờ đường lối tự chủ, dựa vào nguồn lực của chính mình. Sau nhiều năm phát triển, UAE đã trở thành một trung tâm kinh tế quan trọng bậc nhất ở Trung Đông với GDP bình quân đầu người đạt trên 67.616 USD (Theo PPP).
1. Thách thức phát triển và lợi thế khai thác
Các tiểu vương quốc Ả Rập có tổng diện tích đất đai 83.600 km 2 với 9,2 triệu dân, trong đó, 1,4 triệu người là công dân Emirati, còn lại là người nước ngoài. Vương quốc lớn nhất là Abu-Dhabi có diện tích 67.340 Km2, chiếm 87% tổng diện tích và vương quốc nhỏ nhất là Ajman chỉ rộng 259 km2 .
UAE có vùng ven biển trải dài 650 km, hầu hết là những chảo muối ở xa đất liền. Dọc ven bờ có nhiều cảng biển tự nhiên Trong số này, Dubai là cảng lớn nhất với nhiều lợi thế mở mang dịch vụ logistic. Những đảo nhỏ với những rạn san hô, bãi cát luôn dịch chuyển cùng triều cường, gió bão là mối đe dọa thường xuyên tạo phức tạp cho tàu thuyền hoạt động gần bờ.
Là vùng đất cận nhiệt đới khô hạn với mùa hè nắng nóng, tháng nóng nhất nhiệt độ bình quân lên tới trên 45°C. Cùng với khí hậu khắc nghiệt, lượng mưa trung bình dưới 120 mm/năm, hệ động thực vật rất khó phát triển. Cây trồng trên các ốc đảo chỉ là keo và bạch đàn. Trên vùng sa mạc hệ thực vật là những loài cỏ dại và cây bụi gai, động vật bản địa thưa thớt, gần như trên đà tuyệt chủng... (Wikipedia).
Từ điều kiện đất đai, khí hậu và những trở ngại phát triển, ngay khi ra đời UAE đã tìm lối ra dựa vào lợi thế có được để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, nâng cao dân trí và mở mang công thương nghiệp.
Phía Nam và Tây của Abu Dhabi là những cồn cát, vùng sa mạc của vương quốc này gồm hai ốc đảo có nước ngầm. Với việc mở rộng Liwa Oasis về phía Đông Bắc Liwa, Abu Dhabi Tiểu Vương Quốc hy vọng sẽ mở rộng vùng đất Zakher để mở mang, khai thác vùng sa mạc đất đai đang còn nghèo kiệt.
Nằm ở trung tâm liên bang, với lợi thế bờ biển và truyền thống khai thác hải sản lâu đời, bằng cách lấn biển, vương quốc Dubai đã đưa diên tích từ 3.900 Km2 lên 4.114 Km2. Và từ đây, tiểu vương quốc này đã hình thành những trung tâm thương mại, dịch vụ du lịch tầm cỡ, mở ra nhiều triển vọng kéo cả thế giới vào làm giầu cho đất nước.
2. Thành công phát triển để trở thành trung tâm hàng đầu khu vực
Từ một xã hội du mục với những ốc đảo rải rác trong vùng sa mạc, vào thế kỷ XX kinh tế của các tiểu vương quốc chủ yếu dựa vào nông nghiệp, chăn nuôi lạc đà, trồng cây trà là, đánh cá và khai thác ngọc trai… Phần lớn nhà ở được làm từ cành và lá của cây trà là, hiếm hoi mới có được những căn nhà xây dựng bằng nguyên liệu đất bùn.
Nhờ tận dụng lợi thế giao thương của vùng vịnh cổ, UAE đã có bước chuyển mình ngay khi thoát khỏi sự bảo trợ của Vương quốc Anh. Sự bùng nổ của các công trình xây dựng, mở rộng cơ sở chế tạo, sản xuất và ngành dịch vụ phát triển đã giúp cho UAE đa dạng hoá nền kinh tế. Trong thập niên 1980, liên minh Emirates đã chi nhiều tỷ USD vào xây cơ sở hạ tầng, phát triển giao thông đường bộ và đường hàng không. Hàng không quốc gia Air Emirates đã trở thành một trong những hãng hàng không lớn nhất thế giới. Tiểu vương quốc Dubai đã chi tới 32 tỷ USD để mở rộng và biến Al Maktoum trở thành một trong những sân bay hàng đầu thế giới. Khi hoàn thành sân bay này đã đón nhận tới 120 triệu lượt khách mỗi năm. Tuyến đường sắt quốc gia dài 1.200 Km được xây dựng đã nối liền các trung tâm và thành phố lớn với hệ thống cảng, tạo nên một mạng lưới giao thông rất thuận lợi. UAE còn được phục vụ bởi hai nhà khai thác viễn thông tích hợp lớn là Etisalat và Emirates với trên 2.660.000 thuê bao internet. Đến năm 2017, tổng giá trị của các dự án xây dựng đang hoạt động đã đạt trên 350 tỉ USD.
Nền kinh tế của liên minh Eirates có sự phát triển vượt trội với mức gia tăng thu nhập của năm 2013 gấp 231 lần so với năm mới thành lập (1.971). Bằng phát triển đa dạng, cơ cấu thu nhập của nền kinh tế đã có nhiều thay đổi. Nếu năm 2011, xuất khẩu dầu mỏ của UEA chiếm 77% tổng thu ngân sách, thì ngày nay, tỷ trọng GDP dựa trên sản lượng dầu khí chỉ còn 25%. Riêng tại Dubai, nguồn thu từ dầu mỏ chỉ chiếm từ 6% đến 7%. Theo số liệu thống kê toàn cầu, tổng thu nhập quốc dân (theo PPP) năm 2015 của UAE đạt trên 647 tỷ 823 triệu USD với mức bình quân đầu người 67.616 USD và theo GDP danh nghĩa, những con số này cũng khoảng 345,5 tỷ USD và 36.060 USD tính theo đầu người ("United Arab Emirates" CIA World Factbook).
Khủng hoảng kinh tế Thế giới đã thúc đẩy UEA mạnh dạn cải cách và đa dạng hóa nền kinh tế. Tiểu vương quốc Dubai thực hiện một ngân sách cân bằng cho tăng trưởng; phát triển mạnh du lịch, dịch vụ và coi đó là hướng đột phá đi lên. Với triết lý “đưa Dubai ra toàn thế giới” trong giai đoạn khủng hoảng và “kéo thế giới đến với Dubai ” sau này tiểu vương quốc Dubai đã nắm giữ 66% cổ phần du lịch toàn UAE, trở thành điểm đến hàng đầu ở Trung Đông và là nước đứng thứ năm về du lịch trong bảng xếp hạng toàn cầu.
3. Những thành phố hiện đại nhằm kéo thế giới về với UAE
Đến Dubai vào một ngày nắng ấm, trên tầng 125 của tòa tháp 163 tầng, ngắm nhìn toàn cảnh những công trình chinh phục biển và sa mạc khô cằn với tầng tầng, lớp lớp các khu biệt thự, nhà nghỉ, khách sạn cao cấp và chằng chịt mạng lưới giao thông, chúng tôi đã có những ấn tượng tốt lành. Hệ thống đường bộ nối liền các cảng biển và kênh đào lan tỏa đến nhiều vùng trọng điểm, đã tạo nên hoạt động sôi động lạ thường của những thành phố trong vùng sa mạc mênh mông. Ấn tượng về sự kỳ vĩ của một nước nhỏ không giầu tài nguyên, có Dubai như một thành phố toàn cầu và là trung tâm hàng không quốc tế lớn, tôi mang nhiều suy nghĩ và cố tìm để hiếu cho dược những thành công trong xây dựng đô thị của liên minh Emirates, một trong những quốc gia có thu nhập quốc dân bình quân đầu người cao nhất ở khu vực Trung Đông.
Từ một thị trấn nhỏ có vài nghìn dân vào giữa thập niên 1960, Abu-Dhabi đã qua một giai đoạn tăng trưởng vượt bậc để trở thành một đô thị hiện đại với những toà nhà chọc trời, là nơi sinh sống của trên 1,9 triệu cư dân. Toạ lạc bên bờ vịnh Ba Tư, thành phố được mở rộng trên hòn đảo gần đất liền, có cảng nước sâu nhân tạo Zayed và mạng lưới giao thông thuận lợi để trở thành một trung tâm tài chính, giao thông vận tải của cả khu vực Trung Đông rộng lớn.
Trong 10 thành phố lớn của UEA, Dubai là nơi đông dân nhât (trên 2,1 triệu người), được xem là cửa ngõ để thâm nhập vào khu vực kinh doanh năng động và giàu có của thế giới.
Với những dự án xây dựng khổng lồ và sự phát triển của nhiều ngành công nghiệp, tiểu vương quốc Dubai đã trở thành điểm thu hút nhiều nhà đầu tư thế giới. Thành phố Đubai hấp dẫn bởi những công trình kiến trúc mang vẻ đẹp hiện đại, nhưng đậm nét truyền thống. Đây là trung tâm nổi tiếng của nhiều kỷ lục; thành phố có tòa tháp lớn nhất thế giới Buji Khalifa cao 828m; đảo cọ nhân tạo trên biển Palm Jumeirah với khách sạn 8 sao Atlantis the Palm gồm 1.539 phòng nội thất dát vàng, có thủy cung và nơi đỗ trực thăng. Ngoài ra, Palm Jumeirah còn có trên 1.400 biệt thự cao cấp, nơi thu hút đông đảo khách du lịch và người nước ngoài tìm đến định cư. Nét độc đáo của quần đảo nhân tạo này là nó bao gồm 300 hòn đảo nhỏ được xây dựng tạo thành một thế giới, cho phép những người giầu có thể mua một quốc gia trong quần thể này. Không ít người đã gọi Palm Jumeirah là kỳ quan thứ 8 của thế giới ngày nay.
Được mệnh danh sang trọng hàng đầu, khách sạn Burj Al Arab (biểu tượng đánh cá của Dubai) là công trình lấn biển được xây dựng dưới dạng cánh buồm, có độ cao 321m. Tại đây, các nhà kiến trúc đã sử dụng đến 2.000 m2 vàng 24 carat để trang trí. Khách sạn còn có 4 bể bơi và nơi đỗ trực thăng... Những phòng hạng sang có giá từ 23.000 đến 35.000 USD/ ngày đêm; rẻ nhất cũng tới 1.360 USD vào mùa thấp điểm.
Tiếp tục khẳng định vị trí độc tôn của mình trong nhiều lĩnh vực, Dubai xây dựng một khu dân cư rộng lớn mang tên Meydan One trị giá 4,3 tỷ euro với những ngôi nhà cao nhất hành tinh (trên 700 m). Meydan One còn được trang bị khu tập luyện thể thao trên diện tích 25.000 m2, có bờ biển nhân tạo cùng một khách sạn có sức chứa tới 350 phòng nghỉ. Đặc khu này có thể trở thành nơi sinh sống của 8 vạn người, là nơi vui chơi, giải trí đủ sức thu hút các nhà tỷ phú toàn cầu.
Để minh chứng có thể biến “điều không thể thành cái có thể, các nhà kinh doanh của Tiểu vương quốc Dubai đã xây dựng dự án nghỉ dưỡng trên sa mạc với địa điểm trượt tuyết gồm gồm 5 đường băng có nhiều tiện ích.Chưa dừng ở đây, họ còn xây dựng những khu vui chơi, giải trí mùa đông với chim cánh cụt, xe trượt và các công trình bằng bang.
4. Thay lời kết luận
Đi lên từ một vùng đất khô cằn, nghèo kiệt và sự lạc hậu của xã hội kém phát triển, sau những năm thoát khỏi sự bảo hộ của Vương quốc Anh, các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất với thể chế Quân chủ lập hiến đã mở cửa hội nhập sâu vào nền kinh tế toàn cầu. Bằng cách đi riêng, coi trọng xây dựng cơ sở hạ tầng, tạo nguồn nhân lực, mở rộng giao thương để phát triển đa dạng; với phương châm đưa đất nước ra cùng thế giới và kéo thế giới đến với các vương quốc nhỏ bé, UAE đã có những bước tiến thần kỳ, trở thành quốc gia có thu nhập bình quân đầu người ở vị trí hàng đầu thế giới. Thành công của UAE thể hiện một chủ trương nhất quán và tinh thần đoàn kết cộng đồng trong xây dựng liên minh. Những gì thấy được qua miền đất lạ giúp chúng ta có thêm niềm tin về sự phát triển của nước đi sau để vươn lên thoát khỏi tình trạng đói, nghèo./.
Meydan One hình mẫu đô thị tương lai ở Dubai
